Pakao nisu drugi (XV): Poštujemo vojvođanske trendove

I prilikom zapošljavanja vodimo računa o tome da se zna jezik nacionalne zajednice, stvarno se trudimo da poštujemo vojvođanske trendove. Zašto kažem vojvođanske? Upravo iz tog razloga, jer Vojvodina ne može da se meri ni sa jednom državom ili regijom u Evropi što se tiče poštovanja nacionalnih manjina ili nacionalnih zajednica. Vojvodina je na ovom polju ispred svih njih

U opštini Novi Bečej je osim srpskog jezika u službenoj upotrebi i mađarski jezik, natpisi u opštini su dvojezični, u šalter-sali gradske kuće rade i osobe koje znaju mađarski jezik. Sekretarica predsednika opštine govori i srpski i mađarski jezik, što nije slučaj u susednoj opštini Bečej u kojoj mađarska nacionalna zajednica čini oko polovinu stanovništva, dok u Novom Bečeju ova nacionalna zajednica čini 19 odsto stanovništva.
Predsednik opštine Novi Bečej Milivoj Vrebalov govorio je o primeni dvojezičnosti u Novom Bečeju.
– I prilikom zapošljavanja vodimo računa o tome da se zna jezik nacionalne zajednice, stvarno se trudimo da poštujemo vojvođanske trendove. Zašto kažem vojvođanske? Upravo iz tog razloga, jer Vojvodina ne može da se meri ni sa jednom državom ili regijom u Evropi što se tiče poštovanja nacionalnih manjina ili nacionalnih zajednica. Vojvodina je na ovom polju ispred svih njih. Imao sam priliku da u Briselu govorim upravo o Vojvodini, svojevremeno sam uradio jedan rad u kom sam pravio paralelu između Belgije i Vojvodine. Belgije, države u kojoj je Brisel, u kojoj se nalaze tri naroda, Flamanci, Valonci i Nemci, i Vojvodine koja ima 27 naroda, šest zvaničnih jezika u Skupštini i gde je demokratija po meni na neuporedivo višem nivou nego što je u celoj Evropskoj uniji. Međutim, mislim da ne treba toliko potencirati na tome da li se poštuje dvojezičnost, jer upravo povlačenje jednog, u neku ruku ekstremnog nacionalizma, automatski povlači i drugi. Ovde vekovima ljudi žive u slozi, vekovima nije dolazilo do ozbiljnijih problema i mislim da će tako biti i u narednom periodu.

Zašto mislite da priča o nečemu kao što je dvojezičnost, koja se podrazumeva u nacionalno mešovitim sredinama, može da potpiruje nacionalizam?

– Zato što ne vidim razlog za to. Da li se o tome pričalo pre 50 godina? Nije, pa je bilo isto kao i sada. Dakle, to se podrazumevalo, to je regulisano zakonom, mi zakon moramo poštovati ako smo demokratska država i to tako ide. E sad, da li treba u privatnoj banci da neko zna mađarski? Tu je reč o ekonomskim, tržišnim odnosima. Po meni bi trebalo da znaju da bi privukli komitente. Recimo, u mojoj privatnoj firmi dok sam je vodio i dok sam imao privatnu firmu, maltene svaki radnik je znao i mađarski i srpski, a direktorica moje firme je bila Mađarica. Što se tiče lokalne samouprave, dvojezičnosti mora biti u organima lokalne uprave i to je nesporno, kako bi se komuniciralo sa strankom čiji je maternji jezik mađarski, ali isto tako nisam pobornik toga da u državi Srbiji, ili u Vojvodini, odem u neko mesto, a da se tamo ne zna zvanični jezik države. Živeo sam u Americi, u blizini Čikaga, gde je službeni jezik bio poljski, ali su svi znali engleski, a mogli su da koriste i poljski jezik.

To se podrazumeva.

– Da. Recimo u Njujorku imate 186 naroda i normalno je da je službeni jezik i španski zato što postoji velika populacija Španaca. To su neke stvari po kojima je Vojvodina otišla neuporedivo dalje u odnosu i na Evropu, Ameriku i na razvijene zemlje, tako da po mom mišljenju te stvari ne treba potencirati nego treba samo sprovoditi zakon.

Hajde da se vratimo u Novi Bečej. Na sednicama lokalnog parlamenta prisutan je i prevodilac.

– Prevodi se sa srpskog jezika na mađarski i sa mađarskog na srpski na sednicama Skupštine opštine. Što se tiče materijala za Skupštinu, odbornici koji traže, dobijaju prevod na mađarski jezik. Inače, od 11 odbornika Liberalno demokratske partije u lokalnom parlamentu opštine Novi Bečej petoro su mađarske nacionalnosti. Bitno je da su ljudi prepoznali da i Liberalno demokratska partija može na adekvatan način da zastupa i mađarsku nacionalnu zajednicu u okvirima zakona.

U opštini Novi Bečej je još 2005. godine osnovan Savet za međunacionalne odnose. Saveti za međunacionalne odnose trebalo bi da se bave pitanjima ostvarivanja i zaštite nacionalne ravnopravnosti u lokalnoj zajednici i unapređenjem međunacionalnih odnosa u nacionalno mešovitim sredinama. Ocenjuje se da ova tela (u Srbiji je osnovano 43 saveta) nisu delotvorna i ne ispunjavanju svrhu svog ustanovljavanja. Kakav je slučaj u Novom Bečeju?

– Nažalost ne mogu da kažem nešto drugačije. Po mom mišljenju ti saveti su formirani zbog političkog potkusurivanja. Trebali bi da budu neuporedivo aktivniji, da sazivaju sastanke, da imaju ideju o tome šta bi dalje radili itd. Mislim da osnovna ideja o njihovoj ulozi se ne ostvaruje tako kako bi trebalo.

Zajednički Uskrs

Opština Bečej će ostati upamćena po primeru dobre prakse kada je reč o zajedništvu svih građana.
Naime, u godinama kada su pravoslavni i katolički vernici Uskrs slavili istog dana, sveštenici katoličke i pravoslavne crkve održali su zajedničku uskršnju molitvu na centralnom trgu, a suorganizator priredbe je bila opština Bečej. Ova ideja je „rođena“ pre 2001. godine, ali je lepa tradicija prekinuta 2007. godine (to bi bio treći zajednički Uskrs) uz obrazloženje predstavnika Srpske pravoslavne crkve u Bečeju da politika ima previše uticaja na crkvu i da to nije korisno, te da je Uskrs porodični praznik i nakon mise vernici ne idu na trgove, već slave u svojim domovima.
Podsetimo, poslednja zajednička molitva održana je za Uskrs 2004. godine, kada su svi mediji u Srbiji u udarnim terminima izveštavali o zajedničkoj molitvi katoličkih i pravoslavnih vernika u centru grada, na prostoru između pravoslavne i katoličke crkve.  
Vest je preneo i CNN. Kao jednu od retkih pozitivnih vesti iz Srbije.
Možda će u godinama koje su pred nama ova ideja „vaskrsnuti“.                             

K.D.F.