U Lokalnom planu upravljanja otpadom opštine Bečej navodi se da je sadašnje odlaganje otpada tek delimično kontrolisano, a nijedan štetan efekat po okolinu nije sprečen. Uzimajući u obzir karakteristike okolnog zemljišta i ribnjaka koji su u neposrednoj blizini nesanitarne deponije „Botra“, kao i nepostojanje bilo kakvih sistema za kontrolu procednih voda, podzemnih voda i zemljišta, može se zaključiti da je uticaj deponije na podzemne vode i zemljište izuzetno negativan, piše u Lokalnom planu upravljanja otpadom opštine Bečej.
Dodaje se i da je deponija predviđena za komunalni otpad iz domaćinstava, ali da postoji velika mogućnost da se u ranijem periodu, pre uvođenja kontrole na ulazu na deponiju, tamo se odlagao industrijski, elektronski, medicinski ili hemijski otpad.
Radi rešavanja komunalnih problema neophodno je zatvaranje i sanacija postojećeg smetlišta, izgradnja transfer stanice i prevoženje otpada na uređenu regionalnu deponiju. Prvi korak u uspostavljanju novog sistema upravljanja otpadom u Bečeju je izgradnja transfer stanice, kako bi se u budućnosti kontrolisano upravljalo otpadom.
Uspostavljanjem regionalnog sistema upravljanja otpadom komunalni otpad iz opštine Bečej će se odvoziti na regionalnu deponiju u Kikindi, a to u sadašnjim uslovima podrazumeva prevoz oko 20.000 tona netretiranog komunalnog otpada.
Pre nešto više od pola decenije u Bečeju je okončana sanacija nesanitarne gradske deponije „Botra“. Od tada do danas, mada je projekat imao naziv sanacija, zatvaranje i rekultivacija smetlišta, ono nije zatvoreno.
Zatvaranje „Botre“, koja se nalazi u neposrednoj blizini naseljenog mesta i vodotokova, potom je bilo planirano do kraja ove ili početkom naredne godine, ali sredinom novembra 2022. ništa ne ukazuje na to da će smetlište za nešto više od mesec dana biti zatvoreno.
Kako bi smetlište bilo zatvoreno i kako bi se što manja količina bečejskog smeća odnosila na regionalnu deponiju u Kikindu – jer će to neminovno da znači i poskupljenje usluge odnošenja smeća sa teritorije opštine Bečej – po višegodišnjim planovima iz komunalnog preduzeća „Potisje“ Bečej, neophodna je izgradnja transfer stanice, kompostilišta i mogućnost drobljenja građevinskog otpada na sadašnjoj deponiji.
Nakon višemesečnih razgovora predstavnika komunalne firme „Potisje“ sa predstavnicima lokalne samouprave o potrebi izgradnje transfer stanice, ove godine je određena lokacija buduće stanice na smetlištu „Botra“.
Sredinom novembra meseca u lokalnoj samoupravi postojale su naznake da će opština da traži novac od državnih fondova za izradu projektno-tehničke dokumentacije za transfer stanicu, kao i za samu izgradnju stanice.
S obzirom na to da je reč o dugotrajnom poslu, naznake su da će smetlište biti zatvoreno maksimalno za dve godine, verovatno 2024, rečeno je u opštini Bečej.
S druge strane, po prethodnim, ali i sadašnjim informacijama iz „Potisja“, smetlište „Botra“ može da prima smeće još oko godinu dana, a potom bi bečejski otpad trebalo da se nosi na regionalnu deponiju.
Godišnje se na smetlištu „Botra“ lageruje oko 20.000 i više tona smeća. Po poslednjim procenama iz „Potisja“, smetlište može da „primi“ još oko 30.000 tona smeća.
Komunalno preduzeće odnosi smeće s cele teritorije opštine, pokriva 12.000 domaćinstava i oko 1.000 pravnih lica.
Preduzeće „Potisje“ od 2018. godine radi na tome da primarnom selekcijom smanji količinu otpada koji se lageruje na deponiji. Do danas primarna selekcija na mestu nastanka (u domaćinstvima) organizovana je na celoj teritoriji bečejske opštine.
Direktor komunalnog preduzeća „Potisje“ koje na teritoriji opštine gazduje otpadom Zoltan Feješ je, odgovarajući na pitanje o ceni buduće transfer stanice, 2021. godine je izjavio da je to ulaganje vredno oko 1,5 miliona evra. Po Feješevim rečima, cena je danas verovatno viša.
– To su bili proračuni i idejno rešenje prošle godine, to je pravljeno pre rata u Ukrajini, pre ovako duge pandemije. Sad mogu samo da kažem da je građevinski i elektro-materijal poskupelo od 50 do 100 odsto, tako da ne mogu više tačno da kažem koliko će koštati transfer stanica, ali mislim da ispod dva miliona evra neće moći da se napravi – rekao je Feješ.
– Najavljeno je zatvaranje deponije „Botra“ krajem ove godine, ali od toga neće biti ništa. Ipak, deponija će biti zatvorena u nekom, vremenski ograničenom periodu, jer neće moći da primi više smeća. To znači da će se otpad iz Bečeja nositi na regionalnu deponiju.
– Mnoge lokalne samouprave ne žure sa tim, a mi žurimo zato što se približava kraj korišćenja naše deponije. To iziskuje velike troškove. Cena sa kojom regionalne deponije u Srbiji kalkulišu za deponovanje jedne tone komunalnog otpada je tokom proleća bila najmanje 25 evra. Građevinski otpad je skuplji, da ne pričamo o drugim vrstama otpada – rekao je Feješ. (Inače, po podacima s početka novembra, deponovanje jedne tone smeća na regionalnim deponijama košta oko 30 evra; prim. nov.)
– U Lokalnom planu upravljanja otpadom procenjeni godišnji trošak za prevoz i odlaganje ukupne količine otpada sa teritorije opštine Bečej iznosio bio oko 120 miliona dinara.
– To je bilo po podacima u poslednjih šest godina, na osnovu toga koliko smeća je deponovano u proseku godišnje. No, prošle kalendarske godine, bez smeća koje je doneto na „Botru“ sa divlje deponije u Mileševu, porasla je količina deponovanog smeća u odnosu na 2020. godinu sa skoro 50 odsto. Prošle godine skoro 30.000 tona smeća je otišlo na deponiju. Pre toga je godišnji prosek bio oko 20.000 tona. Sve u svemu, deponiju ćemo morati zatvoriti. Mi ćemo do maksimuma iskoristiti mogućnosti „Botre“ da bismo što kasnije napravili trošak i građanima i privredi, jer odnošenje smeća na regionalnu deponiju će neko morati da plati – objasnio je direktor „Potisja“.
Od 1. juna poskupela je usluga odnošenja smeća za nešto manje od 18 procenata. Sada građani umesto 543,40 dinara na mesečnom nivou za pražnjenje kante od 120 litara plaćaju 640,20 dinara, a za kante od 80 litara umesto 363 dinara 462,80 dinara. Novina je i mesečni paušalni iznos, naknada za deponovanje smeća koji iznosi 88 dinara i za građane i za privredu i ustanove. Cena za korišćenje deponije smeća od 1. juna je 580 dinara za privredna društva i 434 dinara za građane. Prethodna korekcija cena usluga urađena 2020. godine.
– U Lokalnom planu upravljanja otpadom piše da je prihvatljiva cena odnošenja smeća oko 1,5 odsto prihoda domaćinstava.
– Ako uzmemo prosečnu platu u Srbiji, ta cena je oko 900 dinara. U jednoj prosečnoj državi približne razvijenosti kao mi, komunalne obaveze jednog domaćinstva su 25 odsto prosečnih primanja u domaćinstvu. U svim komunalnim troškovima u većini zemalja u našem okruženju najmanji trošak je odnošenje smeća, ali najveći problem ljudi prave kada dolazi do korekcije cene odnošenja smeća. Naše trenutne cene u okruženju su prihvatljive. Od nekih opština imamo nižu cenu, a sa većinom opština smo isti sa cenom, ali pitanje je kakav kvalitet usluga pružamo mi, a kakav kvalitet usluga pružaju oni. Vi kao građani plaćate da vam se odnese 120 litara smeća jednom nedeljno. Nekada napunite celu kantu, nekada pola, a nekada iznesete još 10 džakova smeća pored pune kante. I mi sve odnesemo i ne naplaćujemo dodatno. Približno 40 odsto više smeća odnesemo na deponiju nego što bi bilo da se samo prazne kante, po tome je onda naša cena za 40 odsto niža – rekao je direktor „Potisja“ Zoltan Feješ.
B.M.
Projekat „Odgovorno rukovanje otpadom je mogućnost – ne problem“ (I deo) je sufinansiran iz Budžeta Republike Srbije – Ministarstva kulture i informisanja. Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.
