trg_fontane
Juče je kod spomen obeležja na obali Tise u Bečeju održan komemorativni skup i obeležavanje 70. godišnjice sećanja na nevine žrtve Drugog svetskog rata i bečejske racije tokom koje su 25, 26. i 27. januara 1942. godine mađarski fašisti u Bečeju ubili i pod led bacili 226 Jevreja, Srba i Roma. Obeležen je i Međunarodni dan sećanja na žrtve holokausta, koji je proglašen u spomen na 27. januar 1945, kada je oslobođen Aušvic, najozloglašeniji koncentracioni logor u Drugom svetskom ratu.
Komemorativnom skupu su pored rodbine nastradalih, predstavnika lokalne vlasti, SUBNOR-a, pravoslavne i katoličke crkvene opštine, organizacija i građana, prisustvovali konzul ambasade Izraela u Srbiji gospođa Sigal Šai, vrhovni rabin Srbije Isak Asiel, predstavnik Saveza jevrejskih opština Srbije Goran Levi i predstavnici jevrejskih opština Beograd, Novi Sad, Subotica, Zrenjanin, Pančevo, Sombor i Kikinda.
Minutom ćutanja odata je pošta žrtvama, a nakon toga na skupu su govorili predsednik opštine Peter Knezi i konzul ambasade Izraela u Srbiji gospođa Sigal Šai, a vrhovni rabin Srbije Isak Asiel je pročitao Jiz-kor.
Peter Knezi je rekao da je Bečej pre 70 godina upoznao najveću strahotu XX veka i nove istorije čovečanstva – fašizam, kada su ljudi ubijani samo zbog toga što su pripadali drugoj veri, naciji i drugačije govorili. „Nikada od tada pa naovamo veći problem, veća nesreća ljudskog roda nije mogla da se desi, jer to je bila proizvodnja jednog bolesnog društva i bolesne filozofije koja je harala celim svetom. Nažalost, sada, znajući šta je bilo pre 70 godina i preživljavajući mnogo toga, naučili smo da taj fašizam ili ta filozofija nije bila privilegija samo nekih naroda ili nekih ideologija, i moram reći da je to postala moda u novijem vremenu, pojavila se u nekoliko navrata i u nekoliko talasa, uvek odnoseći žrtve. Na nama je, kao višenacionalnoj i višekonfesionalnoj sredini da očuvamo sećanje na žrtve i da se trudimo da se ovakve stvari više nikada ne dese, i da negujemo međunacionalne odnose, koliko je u našoj moći, jer za to imamo lekciju koju smo, nadam se, dobro naučili“, rekao je Knezi i dodao da se na današnji dan odaje počast žrtvama koje su pale 1942. godine ali i onima koji su nakon dve godine iz istih razloga odvedeni u koncentracione logore. Knezi je rekao i da je lokalna samouprava učinila korak dalje od ovog sećanja i učinila ono što je bio naš dug, odnosno dug naših predaka: da se sećamo i jevrejskog naroda koji je živeo u Bečeju i doprinosio njegovom razvoju, te da su u to ime u decembru postavljene dve spomen ploče u znak sećanja na sinagogu i na jevrejsku školu u Bečeju.
Konzul ambasade Izraela gospođa Sigal Šai je podsetila da se obeležava Dan sećanja na žrtve holokausta i svih onih koji su tokom Drugog svetskog rata sistematski ubijani samo zbog različite etničke pripadnosti, verskih i političkih uverenja.
„Ovaj zločin počinila je nacistička Nemačka i njeni saradnici. Evropski Jevreji su, nažalost, bile glavne žrtve holokausta koji su nacisti nazvali konačnim rešenjem jevrejskog pitanja. Uoči Drugog svetskog rata na teritoriji Kraljevine Jugoslavije živelo je oko 82.000 Jevreja, a čak 67.000 su nemački okupatori, hrvatske ustaše i mađarska fašistička žandarmerija ubili tokom rata. Čitave porodice, kao i veliki broj jevrejskih opština nestalo je sa lica zemlje. Između 26. i 28. januara 1942. godine mađarski fašisti u Bečeju brutalno su ubili oko 200 Jevreja, Srba, Mađara i Roma tokom završne faze operacije racija. Ova operacija je ukupno odnela 13.000 žrtava. Ova sistematska ubijanja i mučenja i ponižavanja ne smeju da se zaborave. Naša je obaveza da prenosimo lekciju holokausta novim generacijama kako se ovakvi zločini nikada ne bi ponovili. Pre 70 godina je ovde stvorena posebna veza između Jevreja i njihovih srpskih suseda. Moramo se posvetiti očuvanju ovog prijateljstva i učvršćivanju odnosa između dve nacije. Mi koji smo iskusili tragediju zajedno, to dobro znamo“, rekla je Sigal Šai.
Pročitana su imena žrtava koje su bačene pod led 1942. i imena žrtava koje su deportovane u logore 1944. godine.
Molitvu za žrtve održao je sveštenik katoličke crkve Antal Peter, zatim su vence na spomen obeležje položile delegacije ambasade Izraela, opštine Bečej, jevrejskih opština, SUBNOR-a, organizacija i rodbina stradalih, dok su predstavnici Mesne zajednice „Todor Dukin“ spustili venac u Tisu.
Potom je u Narodnoj biblioteci priređen umetnički program povodom Međunarodnog dana sećanja na žrtve holokausta i 70. godišnjice sećanja na nevine žrtve Drugog svetskog rata.
Danas (27. januara) će kod spomen obeležja na obali Tise sveštenstvo bečejske pravoslavne crkve održati pomen žrtvama racije u Bečeju koje su 1942. godine bačene pod led.
LJ.M.
