1vagonDeca sa invaliditetom ili smetnjama u razvoju u mnogim slučajevima su dvostruko marginalizovana – i društveno i materijalno. Iz tog začaranog kruga teško se izlazi.Ta deca ostaju nevidljiva i kada ih gledamo.
Zamislite školu u kojoj se obrazuju deca sa smetnjama u razvoju, takozvanu specijalnu školu – ili tipičnu, mada inkluzija lepše i lakše ide na papiru nego u stvarnom životu – a u toj školi devojčicu koja sedi na podu, njiše se napred-nazad, govori i viče nešto na svom jeziku, za „uljeza“ nerazumljivom, ne gleda vas u uči, a ni vi nju, neuhvatljiva je, sama i među ljudima, a vi, koji ste ušli u učionicu, u njen svet, samo odmahnete glavom i izađete – na vazduh. I zaboravite. Niste je ni videli.
Zamislite da ste vi ta devojčica. Nevidljiva. I, ako ste bolje pogledali njene cipele i odeću, kao što niste, videli ste rupe na pantalonama i na cipelicama. Siromašna.
Živi na margini društva i u dubokom siromaštvu.
Da li može da se razvija, da postane „normalna“? Ne znate, a zbog siromaštva nećete ni saznati. Jer za razvoj, za terapije, za suplemente, za eksperimente treba novac, a novca ta devojčica i njena porodica nemaju. I nemaju ni snage da se bore i izbore.
Ovo je bila „slika iz života“.
Sledi statistika koja, ako je razumete, ponovo slika istu „sliku iz života“.
Inače, pre nekoliko dana, 17. oktobra, bio je Međunarodni dan borbe protiv siromaštva. U Bečeju nije obeležen.
Ove godine je prošlo 70 godina od proglašenja Univerzalne deklaracije ljudskih prava. Život u ekstremnom siromaštvu narušava ljudska prava. U Republici Srbiji oko pola miliona stanovnika nije u stanju da zadovolji minimalne egzistencijalne potrebe, a stopa rizika siromaštva je među najvišima u Evropskoj uniji.
U 2017. godini 7,2% populacije imalo je potrošnju ispod linije apsolutnog siromaštva, koja je iznosila 12.045 dinara mesečno, i time potrošnju nedovoljnu za zadovoljenje osnovnih životnih potreba. Posebno su bila i jesu ugrožena deca, ljudi koji žive van gradskih centara kod kojih je stopa siromaštva dva puta veća nego kod građana koji žive u gradskim područjima (10,5% nasuprot 4,9%).
„Presudan značaj na ostanak u stanju siromaštva imaju status na tržištu rada i nivo obrazovanja – skoro svako peta osoba koja živi u domaćinstvu u kome nosilac nema završenu osnovnu školu je siromašno i skoro svako četvrti čovek koji živi u domaćinstvu u kojem nosilac nije zaposlen. Deca su tu ugroženija od proseka populacije.
Značajan deo populacije Republike Srbije je u riziku siromaštva, to jest ima prihode ispod 60% medijane ekvivalentnog dohotka – čak oko 1,8 miliona stanovnika. Prema poslednjim dostupnim podacima SILK istraživanja (2016), Srbija se nalazi na prvom mestu po udelu stanovnika koji su u riziku siromaštva (25,5%). Prag rizika siromaštva ili linija relativnog siromaštva 2015. godine je iznosila 15.416 dinara prosečno mesečno za jednočlano domaćinstvo, odnosno 32.374 dinara za četvoročlano domaćinstvo sa dvoje odraslih i dvoje dece do 14 godina. Kada se izrazi u standardima kupovne snage (PPS), prag rizika siromaštva za jednočlano domaćinstvo iznosi 263 PPS na mesečnom nivou.
Prag rizika siromaštva u Republici Srbiji je niži nego u bilo kojoj od 28 zemalja EU (izuzev Rumunije). U riziku siromaštva u tekućoj godini i tokom najmanje dve od prethodne tri godine, u trajnom riziku siromaštva prema podacima SILK istraživanja (2016) bilo je 15,7% populacije. Osim toga, prema podacima SILK istraživanja (2016), 38,7% stanovništva Republike Srbije (2,72 miliona) izloženo je riziku siromaštva ili socijalnoj isključenosti. Ta vrednost je znatno veća od vrednosti proseka 28 zemalja EU (23,5%), a veći udeo stanovništva koje je izloženo riziku siromaštva ili socijalne isključenosti zabeležen je jedino u Bugarskoj (40,4%) i Rumuniji (38,8%)“, navodi se na sajtu socijalnoukljucivanje.gov.rs.
Dalje: stopa siromaštva u Bečeju je 36,8 odsto, pisalo je u Mapi siromaštva u Srbiji, koja je predstavljena javnosti u oktobru 2016. godine (novo mapiranje od tada nije urađeno ili nije dostupno javnosti).
Udeo korisnika novčane socijalne pomoći u ukupnom broju stanovnika je u Bečeju 2015. godine bio 9,9 odsto, što je bilo više od 3,6 procenata, koliko je iznosio udeo korisnika novčane socijalne pomoći na nivou Republike Srbije, navodi se u dopunjenom izdanju Indeksa društvenog razvoja gradova i opština u Srbiji, koji je objavljen krajem decembra 2017. U regionu Vojvodine u ukupno 46 opština i gradova veću stopu siromaštva od Bečeja ima samo 8 opština.
Posebno su osetljive grupe dece sa smetnjama u razvoju, sa invaliditetom, teško bolesna deca, deca koja žive i rade na ulici, deca koja žive u ruralnim sredinama. U Planu akcije za decu opštine Bečej od 2017. do 2020. godine piše da je opština Bečej suočena sa velikim problemima koji su odraz opšte situacije u zemlji, a najviše pogađaju najmlađe, a to su, među ostalim problemima, siromaštvo, zlostavljanje i zanemarivanje dece, težak položaj dece sa smetnjama u razvoju, kao i dece bez roditeljskog staranja.
Na teritoriji opštine Bečej oko 12% stanovništva koristi neka prava iz oblasti socijalne zaštite. Najvažniji strateški cilj Lokalnog plana akcije za decu u Bečeju je upravo smanjenje siromaštva dece, naime, više od 30 odsto dece u Srbiji živi na granici siromaštva, a preko 34 odsto dece koja žive samo sa jednim roditeljem izložena su siromaštvu.
Alarmantan je podatak da više od 2.000 dece na teritoriji opštine Bečej koristi usluge Centra za socijalni rad.
Sredinom prošle godine je na evidenciji Centra za socijalni rad bilo je 1.358 korisnika novčane pomoći. Tada je direktorka Centra Ivona Božović rekla da njihov broj, u odnosu na prethodne godine, stagnira. „Oko 20 odsto korisnika socijalne novčane pomoći koji su ovo pravo koristili proteklih godina se zaposlio u zemlji i inostranstvu, te se više ne nalaze u stanju socijalne potrebe. Broj korisnika koji ostvaruju pravo na pomoć i negu drugog lica takođe stagnira, trenutno na evidenciji Centra za socijalni rad Bečej imamo registrovanih 312 korisnika koji ostvaruju ovo pravo. Statistički podaci stagniraju zbog učestalog broja prekida prava na ovu uslugu, to jest smrti korisnika“, rekla je Božović.
Prema podacima kojima je 2017. godine raspolagao Centar za socijalni rad, u toku 2016. godine 5.503 građana opštine Bečej obratilo se za neku od usluga socijalne zaštite.
K.D.F. (Foto: Bečejski mozaik;pixabay.com)
Projekat „I ja sam tu – društvena isključenost dece sa invaliditetom zbog siromaštva“ sufinansiran je iz budžeta opštine Bečej.
Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.
