trg_fontane
Povodom prerane smrti bečejskog umetnika – slikara i muzičara – Borislava Bore Jakšića pojavila se u digitalnoj štampi monografija o ovom plemenitom čoveku koja je po mnogo čemu neobična, jer je nastala mimo klišea konvencionalnog načina priređivanja monografskog štiva o životu i radu nekog umetnika.
Razlikuje se po obimnosti dokumentarističke građe koja se ne odnosi striktno i samo na umetnički život Bore Jakšića, već je posredstvom kraćih tekstualnih sadržaja i fotodokumentacije ilustrovan, na lako prihvatljiv način, istorijat velike i ugledne bečejske porodice Jakšić, podrazumevajući i društveno-političke prilike, ratne i poratne okolnosti koje su ostavile duboke ožiljke na dušama pojedinih članova porodice. To sećanje porodičnog zajedništva najbolje se može videti i u činjenici da je obimnu građu za monografiju prikupila i priredila Borina sestra Ana Jakšić, sa velikom ljubavlju i poštovanjem za svoju porodicu, koja se može jasno naslutiti na svakoj stranici ovog nekonvekcionalnog sadržaja. Pada u oči i činjenica da monografija, iako priređena u formi digitalnog printa i u svega nekoliko primeraka za upotrebu intimnog porodičnog karaktera, svojim vizuelnim utiskom odaje reprezentativni izgled knjige, tehnički luksuzno opremljene sa elegatnim tvrdim koricama.
I pored suštinski nekonvekcionalnog sadržaja, monografija u uvodnim tekstualnim segmentima, sadrži nekoliko štampanih likovnih kritika nastalih iz pera uglednih kritičara, koji su imali mogućnost da duži niz godina prate umetnički rad Bore Jakšića. Pored reprinta isečka iz raznih dnevnih novina, koji su obaveštavali o najavama i održanim izložbama, tekstovi su propraćeni odgovarajućim fotografijama sa ovih izložbenih manifestacija. Likovne kritike predstavljaju merodavne ocene poznavalaca umetničkog rada Bore Jakšića, čija su dela najčešće medijski interpretirana u tehnikama akvarela i ulja na platnu. Prema prikazanoj i relevatnoj oceni kritike preovlađuje mišljenje da je Bora bio izuzetan interpretator zahtevne tehnike akvarela kao svoje osnovne likovne vokacije i kojom je vladao na slikarski virtuozan način.
Reprodukcije tih radova pokazuju na najbolji način Borinu sposobnost da zapazi i odabere i brzim potezima prenese na hartiju ili platno motive Tise i njenog prirodnog okoliša kao iskreno doživljene tematske preokupacije. Monograf Ana Jakšić uspela je da pažljivo i nenametljivo na stranicama ove knjige-monografije, kao neke vrste porodične ispovesti, inkorporira u njene sadržaje, pored likovnih reprodukcija i fotodokumentaciju, koji simbolično predstavljaju isečke iz Borinog života, ukazujući na vreme i ambijetalnost življenja ovog umetnika. Te sekvence iz njegovog bečejskog stvaralačkog trajanja govore na jedan vrlo intiman način i o njegovim tananim osećanjima – radostima i melanholiji, životnom i stvaralačkom optimizmu, ali i sumnjama koje kroz život prate svakog iskrenog stvaraoca.
U monografiji, pored događanja na porodičnom i umetničkom planu, ilustrovanih slikom i potpisanim legendama, predstavljen je i niz uglednih ličnosti iz domena kulturnog života na lokalnom nivou, ali i bliskih rođaka i porodičnih prijatelja kao dokaza o velikom ugledu porodice Jakšić, koja je uživala i uživa u kulturnoj bečejskoj sredini, čemu je Bora svojim umetničkim radom nesumnjivo dao veliki doprinos. Posredstvom ovakve vrste dokumentarne građe koju je prezentovala Ana Jakšić, moguće je steći predstavu o bogatom društvenom i kulturnom životu samog umetnika kao sastavnog i inspirativnog dela sopstvenog umetničkog stvaralaštva. Dakle, dokumentarnost u prezentovanju obimne građe, koja prožima sve stranice ovog monografskog štiva, čak i pri površnom listanju daje mu fundamentalan informativni karakter, ukazujući istovremeno na strpljiv, temeljan i uporan rad priređivača i monografa Ane Jakšić. U toj dokumentarnosti, integrisanom sa iskrenim emotivnim nabojem, kojima su prosto natopljene stranice monografije i sadržinski dodatno kultivisane pesničkim stihovima, za ovu priliku posebno odabranim, jer je Bora pisao i poeziju i komponovao muziku na svoje stihove, izražena je i neprebolna ljubav sestre Ane prema bratu Bori, kao žal za prerano prekinutim životom nepotrošene energije usmerene ka umetničkom stvaralaštvu. Istovremeno ove stranice na vrlo spontan način, negovanjem porodične tradicije, pokazuju na dostojanstven način slikom i rečju, uzajamnu ljubav različitih generacija članova porodice Jakšić, kao i njihovo iskreno poštovanje prema prijateljima.
Obimom informacije i bogatstvom sadržaja, ova knjiga je ostvarena pažljivim i emotivno kontrolisanim pristupom priređivača Ane Jakšić, koja je iz bogate riznice sećanja i saznanja o egzistenciji sopstvene porodice, izložene nedaćama istorijske vatrometine, izatkala jednu priču o njenom glavnom junaku, Borislavu Bori Jakšiću, neobičnom bečejskom umetniku, muzičaru i pesniku, koji je svojim nezaboravnim akvarelima velikog slikarskog dometa ovekovečio krajolike i prirodu rodnog kraja i čarobne, zavodljive prikaze obala reke Tise na kojima je provodio puno vremena i koje je neizmerno voleo. Ana Jakšić kao monograf, u kompoziciji svoje priče lišene svesno književnih spisateljskih pretenzija, i bez obzira na sadržinsku raznolikost, jasnim jezikom pregledne i pretežno dokumentarističke građe, pokazala je doslednost u afirmaciji jedne plemenite ideje, koja je zasnovana na osvetljavanju stvaralačke ličnosti i umetničkog dela svoga brata Borislava Bore Jakšića. Vizuelnom materijalizacijom ove ideje omogućila je Ana Jakšić da umetničko delo njenog brata Bore ostane dugovečno i nezaboravno.
Mora se priznati da, i pored manjkavosti kvalitativnog karaktera koji pokazuje digitalna štampa, u vizuelno-estetskom pogledu monografija deluje impresivno. Takvom ukupnom reprezentativnom utisku doprineli su saradnici na izradi monografije. Autor i izdavač je Ana Jakšić. Korektan i zahtevan lektorski pregled tekstova uradio je Obren Ilić. Kompjuterski slog i prelom Imre Mladin. Umetnička oprema Laslo Kapitanj. Kompjuterska selekcija fotografija Vladimir Gužalić. Fotografije Jovan i Konija Čiča.
Mile Ignjatović, istoričar umetnosti
U Novom Sadu, 3. 07.2015.
