trg_fontane
Dok su se pripremali predsednički, savezni i lokalni izbori 2000. godine, bečejska opština je bila jedna od opozicionih u tadašnjoj nam državi, tako da bismo u ovom feljtonu mogli da govorimo i o „trinaest godina kasnije“.
Skupštinsku većinu od 1997. godine činili su odbornici Saveza vojvođanskih Mađara, koalicija „Zajedno“, nezavisnog sindikata zemljoradnika i nezavisni odbornici. Predsednik Izvršnog odbora opštine bio je Zoran Stojšin (DS), a predsednik Skupštine opštine Endre Husag (SVM).
Kako je cela postavka na višim nivoima vlasti bila u rukama Socijalističke partije Srbije, lokalna vlada i parlament kao opozicioni, nisu mogli mnogo da urade na političkom planu, a ni na polju privrede, jer su u većini društvenih preduzeća na čelu bili kadrovi SPS-a. Ipak, tadašnja vladajuća garnitura je uspela da reorganizuje rad javnih preduzeća, obavljeni su i neki infrastrukturni radovi, pre svega u vodosnabdevanju.
U takvom ambijentu i u takvom odnosu snaga na lokalnoj političkoj sceni su dočekani septembarski izbori 2000. godine.
Političke turbulencije
Milošević je izgubio na izborima, a u opštini Bečej demokratske snage su još više ojačale svoje pozicije. Demokratska opozicija Srbije (DOS) je osvojila 32 od 36 odborničkih mesta, predsednik Izvršnog odbora i predsednik Skupštine opštine su bili iz redova najjačih partija (DS i SVM), pa su građani, s pravom, očekivali bolje dane.
Međutim, tranzicija je išla veoma sporo, četiri godine su prošle brzo, mnogi su već počeli da gube nadu da će doći do boljeg života, a na pragu su bili novi izbori.
Na opšte iznenađenje, za prvog predsednika opštine kojeg su građani birali neposrednim glasanjem, izabran je Đorđe Predin, jedan od najuticajnijih ljudi u opštini devedesetih godina, dugogodišnji član SPS-a, koji je posle pada Miloševićevog režima prešao u Narodnu demokratsku stranku. Posle izbora 2004. godine, u lokalnom parlamentu zaživela je neprirodna koalicija NDS-a sa Srpskom radikalnom strankom, Demokratskom zajednicom vojvođanskih Mađara i Socijalističkom partijom Srbije. Ovaj savez nije dugo trajao, nakon čega je usledilo mukotrpno stvaranje nove skupštinske većine – Pokret Snaga Srbije (u koji je ušla većina članova NDS-a), G17 plus, Savez vojvođanskih Mađara, Demokratska stranka, Demokratska stranka vojvođanskih Mađara i Liga socijaldemokrata Vojvodine – koja je uz dosta problema u narednom periodu pokušala da funkcioniše i da radi.
Ipak, ni ova koalicija nije dugo trajala jer je Predin u decembru 2005. opozvan sa mesta predsednika opštine. Na vanrednim lokalnim izborima pobedio je Dušan Jovanović (DSS) koji je do prelaska na funkciju predsednika opštine radio u PIK-u „Bečej“. Ova činjenica se kasnije ispostavila kao važna jer je uz političke preletače, DSS ni kriv ni dužan ojačao pozicije u lokalnom parlamentu koji je posle privatizacije PIK-a „Bečej“ imao veliku blagonaklonost prema kombinatu. Postojale su i indicije da je Jovanović na mesto predsednika opštine došao glasovima radnika PIK-a i njihovih porodica koji su bili „instruisani“ kako da glasaju. Jovanović je to više puta demantovao, ali je bilo evidentno da je uz pomoć koalicionih partnera PIK „Bečej“ bio „privilegovan“ (od donošenja zakona nije plaćao naknadu za državno zemljište koje koristi, čak ni vansudsko poravnanje). Tih dana u Bečeju su bila podeljena mišljenja o uticaju kombinata na „običan“ i politički život u opštini. Dok su članovi vlasti, menadžment PIK-a, zaposleni i njihove porodice zagovarali tezu da je PIK „Bečej“ motor razvoja opštine, drugi su smatrali da je kombinat upravo kočnica napretka.
Međutim, većina članova DSS-a i sam Jovanović, procenili su da će ta stranka doživeti poraz na republičkim izborima 2008. godine, pa su blagovremeno napustili DSS i osnovali grupu građana „Pokret za Bečej“.
Lokalni izbori 2008. godine doneli su novu koaliciju. Skupštinsku većinu su činili odbornici SVM-a, DSVM-a, „Pokreta za Bečej”, stranke „Kao jedna kuća” i koalicije DS-a, G17 plus i LSV. Međutim, samo godinu i po dana kasnije došlo je do ukrupnjavanja na političkoj sceni. „Pokret za Bečej“ Dušana Jovanovića odlučio je da se odbornici ove grupe (njih sedmoro), kao i brojni funkcioneri, učlane u Demokratsku stranku. Takvo stanje u lokalnoj skupštini je i danas.
|
Srbija, deset godina nakon promena Serijal „Srbija, deset godina nakon promena“ predstavlja sagledavanje šta se promenilo u lokalnim sredinama tokom poslednjih deset godina kada je u pitanju demokratizacija društva, ekonomija i lokalna uprava, kroz 17 istraživačkih tekstova. U serijalu će učestvovati 17 redakcija: Vesti, Užice, Čačanske novine, Čačak, Vranjske, Vranje, Polimlje, Prijepolje, Borske novine, Bor, Somborske novine, Sombor, Grad, Kruševac, Naše novine, Odžaci, Bečejski mozaik, Bečej, Reč naroda, Požarevac, Takovske novine, Gornji Milanovac, Morava pres, Velika Plana, Lozničke novine, Loznica, Sremske novine, Sremska Mitrovica, Kolubara, Valjevo i TV Forum iz Prijepolja. |
Investicije i privatizacija
I dok su lokalni političari većinu vremena od 2000. godine potrošili baveći se sobom i kombinatorikom kako ostati i participirati u vlasti, opština Bečej je lagano tonula.
Svaka vlast od demokratskih promena naovamo imala je svoje planove šta je najbolje za razvoj Bečeja i zapošljavanje što većeg broja građana opštine. Izgradnja bečejske banje (na dugom „štapu“), opremanje industrijske zone (još nije završeno, čeka se „samo“ struja, iako je 2006. iz NIP-a i Fonda za kapitalna ulaganja Vojvodine obezbeđeno 300.000 evra), značajnije korišćenje prirodnih potencijala za razvoj turizma, privlačenje investitora samo su neki planovi čija realizacija je gromko najavljivana (i još se najavljuje), ali nije ostvarena.
U opštinu Bečej od 2006. godine do danas iz Nacionalnog investicionog plana i Fonda za kapitalna ulaganja Vojvodine stiglo je 2,053 milijarde dinara koje su najvećim delom iskorišćene za izgradnju i poboljšanje infrastrukture. Ulagano je u asfaltiranje ulica, izgradnju vodovodne i kanalizacione mreže, kopanje bunara, rekonstrukciju mosta preko DTD kanala, sanaciju atarskih puteva, rekonstruisani su Narodna biblioteka i Dom zdravlja, izgrađena je i fiskulturna sala u OŠ „Zdravko Gložanski“.
Predstavnici lokalne samouprave godinama unazad su najavljivali dolazak investitora (Kovax, Union i Termokonstruktor, Favorit bajk, Kataduzo, Delta, Valdi) koji će zaposliti veliki broj ljudi (oko 800), ali do danas nijedan od njih nije počeo sa gradnjom objekata, a kamoli sa radom.
Privatizacija u Bečeju, kao i u mnogim mestima u Srbiji ima loš rezultat, ne računajući privatizaciju fabrike za preradu soje Sojaprotein i Linde gas Srbija.
Nekadašnji giganti iz socijalističkog vremena kao što su Fadip i PIK „Bečej“, koji su zapošljavali i do 2.000 radnika, bankrotirali su ili su na kolenima, fabrika nameštaja „8. oktobar“ i bečejska Pivara su „ni na nebu, ni na zemlji“, fabrika stočne hrane „Bečejka“ je bila u stečaju ali je dobila novog vlasnika…
Sve ovo je za posledicu imalo novi priliv nezaposlenih kojih prema podacima Nacionalne službe za zapošljavanje iz maja ove godine ima 4.914, dok je prema evidenciji Odeljenja za privredu i razvoj Opštinske uprave zaposleno je 8.737 ljudi (od 14.637 radno sposobnih lica).
I dok lokalne vlasti najavljuju otvaranje novih radnih mesta, mnogi građani jedva sastavljaju kraj sa krajem. U Bečeju i naseljenim mestima još uvek postoje neasfaltirane ulice, često mračne i pune rupa, jer je ulična rasveta stara i nefunkcionalna, trotoari u nekim ulicama su misaona imenica, posle svake jače kiše dešavaju se poplave u ulicama…
Možda je najbolji primer trenutnog stanja u Bečeju, posle nezaposlenosti i teške situacije u privredi, činjenica da u delu centra grada već pet meseci ne radi ulična rasveta, a razlog je milionski dug Javnog preduzeća Stankom prema Elektrovojvodini za utrošenu električnu energiju. U jednoj od ulica u kojima je isključena rasveta stanuje i direktor Stankoma.
Slobodan Malešev
