trg_fontane
U prethodnom broju Bečejskog mozaika objavljen je tekst o tome da su među prvih 11 najvećih dužnika za porez na imovinu, osim Fadipa, PIK „Bečej“, 8. oktobra, i crkve. Naime, poreski dug obveznika Eparhijskog upravnog odbora Eparhije Bačke (imovina Srpske pravoslavne crkve u Bečeju) 9. novembra ove godine iznosio je 6,9 miliona dinara, a poreski dug Subotičke biskupije (imovina Rimokatoličke crkve u Bečeju) 2,6 miliona dinara.
Upravo su u toku postupci pred nadležnim sudovima protiv predstavnika crkava zbog neplaćanja poreza na imovinu. Dok traju postupci, nije moguća prinudna naplata poreza na imovinu.
Novinar Bečejskog mozaika pozvao je sveštenike bečejskih crkava, Dejana Stanojeva (Srpska pravoslavna crkva) i Lasla Fuderera (Rimokatolička crkva) da kažu zbog čega njihove crkve nisu platile porez na imovinu 2014. i 2015. godine.
– Crkva ne plaća porez na imovinu, jer nije obavezna, ne pripada kategoriji obveznika koji po zakonu treba da prijave imovinu i da plaćaju porez. Na crkve se odnose drugi zakoni i crkve ne spadaju u kategoriju u koju su nas poreznici svrstali – rekao je sveštenik Laslo Fuderer.
Lokalna poreska administracija je crkvi razrezala porez na imovinu po aktuelnim zakonima. Vaše stanovište je da vam nisu razrezali porez po važećim zakonima?
– Mi postupamo po aktuelnim zakonima. Postoji poseban zakon za crkve. U aktuelnom zakonu crkve nisu navedene kao poreski obveznici.
Koji se zakon odnosi na crkve?
– Zakon o crkvama.
Sveštenik Dejan Stanojev je na molbu da prokomentariše zašto pravoslavna crkva nije platila porez na imovinu u iznosu od 6,9 miliona dinara, odgovorio:
– Nemam šta da komentarišem, to je nerešeno pitanje pravnih odnosa između crkve i države. To pitanje je u procesu rešavanja, tako da nemam šta da komentarišem.
Zakoni se odnose i na crkve, te je njima predviđeno da i crkve treba da plaćaju porez na imovinu, ne na verske objekte, već na imovinu.
– Zakon je u nacrtu i to se upravo rešava između države i crkve.
To će biti u budućnosti, a sadašnjost…
– Nemam šta da komentarišem. Saslušao sam vas i rekao sam vam da nemam izjavu osim da je to pitanje procesa koji se rešava između države i crkve. Toliko.
Šta kaže zakon?
Podsetimo da u važećem Zakonu o porezima na imovinu u članu 12 o poreskim oslobođenjima navodi se da se porez na imovinu ne plaća na nepokretnosti „u svojini tradicionalnih crkava i verskih zajednica i drugih crkava i verskih zajednica registrovanih u skladu sa zakonom kojim se uređuje pravni položaj crkava i verskih zajednica, koje su namenjene i isključivo se koriste za obavljanje bogoslužbene delatnosti“.
Što se crkava u Bečeju tiče, Lokalna poreska administracija im je razrezala porez na imovinu za objekte ili zemljište koje se ne koristi „za obavljanje bogoslužbene delatnosti“.
Državno mišljenje o zakonu
Da ne bi bilo nejasnoća u vezi sa plaćanjem poreza na imovinu crkava, Ministarstvo finansija je 5. maja 2014. godine objavilo Mišljenje broj 011-00-00449/2014-04, naslovljen „Obaveza podnošenja poreske prijave od strane crkve kao obveznika i uslovi za oslobođenje od obaveze plaćanja poreza na imovinu“. U Mišljenju se navodi: „Obveznik poreza na imovinu (pa i crkva kao obveznik) dužan je da, organu jedinice lokalne samouprave na čijoj teritoriji se nepokretnost nalazi, podnese poresku prijavu, što znači i za imovinu za koju ispunjava uslove za poresko oslobođenje. Porez na imovinu ne plaća se na nepokretnosti u svojini tradicionalnih crkava i verskih zajednica i drugih crkava i verskih zajednica registrovanih u skladu sa zakonom kojim se uređuje pravni položaj crkava i verskih zajednica, koje su namenjene i isključivo se koriste za obavljanje bogoslužbene delatnosti, pod uslovom da nisu ustupljene drugom licu uz naknadu, pri čemu to ustupanje u toku 12 meseci (neprekidno ili sa prekidima) traje duže od 183 dana“. Dalje se navodi: „Obveznik poreza na imovinu je lice koje je imalac prava svojine na nepokretnosti na teritoriji Republike Srbije na kojoj, pored prava svojine ne postoji i pravo, korišćenje ili državina iz člana 2. stav 1. tač. 2) do 8) Zakona o porezima na imovinu (’Sl. glasnik RS’, br. 26/2001, ’Sl. list SRJ’, br. 42/2002 – odluka SUS i ’Sl. glasnik RS’, br. 80/2002, 80/2002 – dr. zakon, 135/2004, 61/2007, 5/2009, 101/2010, 24/2011, 78/2011, 57/2012 – odluka US i 47/2013 – dalje: Zakon). Kada na nepokretnosti na teritoriji Republike Srbije, pored prava svojine, postoji i pravo, korišćenje ili državina iz člana 2. stav 1. tač. 2) do 8) Zakona, porez na imovinu plaća se na to pravo, državinu ili korišćenje a obveznik je imalac tog prava, korisnik ili držalac, a ne vlasnik nepokretnosti. Obveznik poreza na imovinu (pa i crkva kao obveznik) dužan je da, organu jedinice lokalne samouprave na čijoj teritoriji se nepokretnost nalazi, podnese poresku prijavu u skladu sa članom 34. Zakona, što znači i za imovinu za koju ispunjava uslove za poresko oslobođenje“.
Ministarstvo u Mišljenju piše i da „Prema odredbi člana 2. stav 1. tačka 1) Zakona, porez na imovinu plaća se na nepokretnosti koje se nalaze na teritoriji Republike Srbije, i to na: pravo svojine, odnosno na pravo svojine na zemljištu površine preko 10 ari; pravo zakupa stana ili stambene zgrade konstituisano u korist fizičkih lica, u skladu sa zakonom kojim je uređeno stanovanje, odnosno socijalno stanovanje, odnosno zakonom kojim su uređene izbeglice, za period duži od jedne godine ili na neodređeno vreme; pravo korišćenja građevinskog zemljišta površine preko 10 ari, u skladu sa zakonom kojim se uređuje pravni režim građevinskog zemljišta; pravo korišćenja nepokretnosti u javnoj svojini od strane imaoca prava korišćenja, u skladu sa zakonom kojim se uređuje javna svojina; korišćenje nepokretnosti u javnoj svojini od strane korisnika nepokretnosti, u skladu sa zakonom kojim se uređuje javna svojina; državinu nepokretnosti na kojoj imalac prava svojine nije poznat ili nije određen; državinu nepokretnosti u javnoj svojini, bez pravnog osnova; državinu i korišćenje nepokretnosti po osnovu ugovora o finansijskom lizingu. Kad na nepokretnosti postoji neko od prava, odnosno korišćenje ili državina, iz člana 2. stav 1. tač. 2) do 8) Zakona, porez na imovinu plaća se na to pravo, odnosno na korišćenje ili državinu, a ne na pravo svojine (član 2. stav 3. Zakona). Prema odredbi člana 4. stav 1. Zakona, obveznik poreza na imovinu je pravno i fizičko lice koje je na nepokretnosti na teritoriji Republike Srbije: imalac prava iz člana 2. stav 1. tač. 1) do 4) Zakona; korisnik nepokretnosti u javnoj svojini iz člana 2. stav 1. tačka 5) Zakona; držalac nepokretnosti iz člana 2. stav 1. tač. 6) i 7) Zakona; primalac lizinga iz člana 2. stav 1. tačka 8) Zakona. Prema odredbi člana 34. stav 1. Zakona, za imovinu koju stekne, započne ili prestane da koristi u toku godine, ili mu po drugom osnovu nastane ili prestane poreska obaveza, obveznik poreza na imovinu podnosi poresku prijavu u roku od 30 dana od dana nastanka takve promene. Za imovinu za koju je podneo poresku prijavu u skladu sa stavom 1. ovog člana, obveznik koji vodi poslovne knjige dužan je da do 31. marta svake poreske godine podnese poresku prijavu sa utvrđenim porezom za tu godinu (član 34. stav 1. Zakona). Za imovinu za koju je podneo poresku prijavu u skladu sa stavom 1. ovog člana, obveznik koji ne vodi poslovne knjige dužan je da podnese poresku prijavu do 31. januara poreske godine – ako je na toj imovini došlo do promena od uticaja na visinu poreske obaveze o kojima nisu sadržani podaci u podnetoj prijavi (član 34. stav 1. Zakona). Poreska prijava iz ovog člana podnosi se i za imovinu za koju obveznik ispunjava uslove za poresko oslobođenje (član 34. stav 7. Zakona). Poreska prijava iz ovog člana podnosi se organu jedinice lokalne samouprave na čijoj teritoriji se nepokretnost nalazi (član 34. stav 8. Zakona)“.
U Mišljenju Ministarstva finansija se govori i o tome kada crkva ne treba da plati porez na imovinu: „Kada je crkva obveznik poreza na imovinu dužna je da taj porez plaća, osim u slučajevima za koje je članom 12. Zakona propisano pravo na poresko oslobođenje. Saglasno odredbi člana 12. stav 1. tačka 3) u vezi sa st. 3. i 4. Zakona, porez na imovinu ne plaća se na nepokretnosti u svojini tradicionalnih crkava i verskih zajednica i drugih crkava i verskih zajednica registrovanih u skladu sa zakonom kojim se uređuje pravni položaj crkava i verskih zajednica, koje su namenjene i isključivo se koriste za obavljanje bogoslužbene delatnosti, pod uslovom da nisu ustupljene drugom licu uz naknadu, pri čemu to ustupanje u toku 12 meseci (neprekidno ili sa prekidima) traje duže od 183 dana. S tim u vezi, nema zakonskog osnova da se ostvari pravo na poresko oslobođenje iz člana 12. stav 1. tačka 3) Zakona kada za to nisu ispunjeni propisani uslovi (na primer, za poljoprivredno zemljište, za stanove u kojima stanuju sveštenici, za administrativno-upravne zgrade, za zgradu škole, za zgradu fakulteta, za zgradu internata u kome stanuju studenti … iz razloga što su te nepokretnosti u svojini tradicionalnih crkava i verskih zajednica, odnosno drugih crkava i verskih zajednica registrovanih u skladu sa zakonom kojim se uređuje pravni položaj crkava i verskih zajednica). Ako nema osnova da crkva ili verska zajednica ostvari pravo na poresko oslobođenje primenom člana 12. stav 1. tačka 3) Zakona, to pravo može ostvariti po drugom osnovu iz člana 12. Zakona ako su za to ispunjeni propisani uslovi (na primer, primenom člana 12. stav 1. tačka 4) Zakona – za nepokretnost koja je od nadležnog organa proglašena kulturnim ili istorijskim spomenikom, za deo koji služi za ove namene, pod uslovom da nije ustupljena drugom licu radi ostvarivanja prihoda na period koji u toku 12 meseci traje duže od 183 dana)“.
Prema odredbama člana 10. Zakona o crkvama i verskim zajednicama („Sl. glasnik RS“, br. 36/2006), tradicionalne crkve su one koje u Srbiji imaju viševekovni istorijski kontinuitet i čiji je pravni subjektivitet stečen na osnovu posebnih zakona, i to: Srpska pravoslavna crkva, Rimokatolička crkva, Slovačka evangelička crkva a. v, Reformatska hrišćanska crkva i Evangelička hrišćanska crkva a. v, a tradicionalne verske zajednice su one koje u Srbiji imaju viševekovni istorijski kontinuitet i čiji je pravni subjektivitet stečen na osnovu posebnih zakona, i to: Islamska verska zajednica i Jevrejska verska zajednica.
Redakcija Bečejskog mozaika
