(Ilustracija: pexels)U poslednjih pet godina na teritoriji opštine Bečej registrovano je ukupno 329 slučajeva karcinoma. U petogodišnjem periodu od raka je umrlo 139 građana, podaci su Doma zdravlja Bečej.
Iz zdravstvene ustanove navode da broj preminulih ne mora da odražava realno stanje, jer Domu zdravlja Bečej nisu dostupni podaci o preminulima u stacionarnim ustanovama.
U 2023. najviše slučajeva raka dojke i prostate
U 2023. godini broj registrovanih obolelih od različitih vrsta raka na teritoriji opštine Bečej bio je 88 – 43 žene i 45 muškaraca.
Broj i lokacija/vrsta registrovanih slučajeva karcinoma kod žena: dojka (17), debelo crevo (5), pluća (4), materica (3), štitna žlezda (2), grlić materice (2), koža (2) i nepoznata lokacija (2), želudac (1), pankreas (1), tanko crevo (1), jajnik (1), nadbubreg (1) i leukemija (1).
Broj i lokacija/vrsta registrovanih slučajeva karcinoma kod muškaraca: prostata (10), pluća (8), debelo crevo (7), bubreg (4), mokraćna bešika (4), koža (3), ždrelo (2), grkljan (2), melanom (2), vezivno tkivo (1), mozak (1) i leukemija (1).
U 2022. najviše obolelih od karcinoma debelog creva i pluća
U 2022. godini broj registrovanih obolelih od raka bio je 63 – 27 žena i 36 muškaraca.
Broj i lokacija/vrsta registrovanih slučajeva karcinoma kod žena: debelo crevo (8), dojka (6), pluća (4), materica (2), štitna žlezda (1), bubreg (1), mokraćna bešika (1), jajnik (1), leukemija (1), žučna kesa (1), koža (1).
Broj i lokacija/vrsta registrovanih slučajeva karcinoma kod muškaraca: pluća (7), prostata (7), želudac (3), mokraćna bešika (3), grkljan (2), debelo crevo (2), bubreg (2), koža (2), nepo[1]znate lokacije (2), limfno tkivo (1), penis (1), jezik (1), ždrelo (1), jednjak (1), jetra (1).
U 2021. najviše registrovanih obolelih od raka dojke i prostate
U 2021. godini broj registrovanih obolelih od različitih vrsta raka bio je 39 – 16 žena i 23 muškarca.
Broj i lokacija/vrsta registrovanih slučajeva karcinoma kod žena:dojka (6), koža (3), štitna žlezda (2), materica (2), pankreas (1), debelo crevo (1) i mokraćna bešika (1).
Broj i lokacija/vrsta registrovanih slučajeva karcinoma kod muškaraca: prostata (6), pluća (5), debelo crevo (2), vezivno tkivo (2), nepoznata lokacija (1), koža (1), žučna kesa (1), limfom (1), pankreas (1), jednjak (1), štitna žlezda (1), jezik (1).
U 2020. najviše raka pluća
U 2020. godini broj registrovanih obolelih od različitih vrsta raka bio je 58 – 29 žena i 29 muškaraca.
Broj i lokacija/vrsta registrovanih slučajeva karcinoma kod žena: pluća (8), dojka (6), debelo crevo (5), bubreg (2), limfom (2), koža (2), ždrelo (1), želudac (1), mokraćna bešika (1), materica (1).
Broj i lokacija/vrsta registrovanih slučajeva karcinoma kod muškaraca: pluća (6), prostata (4), želudac (2), debelo crevo (2), mokraćna bešika (2), testis (2), koža (2), usta (1), jezik (1), grkljan (1), jednjak m(1), jetra (1), pankreas (1), penis (1), leukemija (1), melanom (1).
U 2019. najviše obolelih od raka pluća i debelog creva
U 2019. godini broj registrovanih obolelih od različitih vrsta raka bio je 78 – 51 žena i 27 muškaraca.
Broj i lokacija/vrsta registrovanih slučajeva karcinoma kod žena: pluća (14), dojka (5), debelo crevo (8), pankreas (4), materica (3), grlić materice (3), jajnik (3), koža (2), mokraćna bešika (2), mozak (1), jetra (1), limfno tkivo (1), melanom (1), nepoznata lokacija (1).
Broj i lokacija/vrsta registrovanih slučajeva karcinoma kod muškaraca te godine: debelo crevo (7), pluća (6), koža (4), mokraćna bešika (2), ždrelo (1), grkljan (1), štitna žlezda (1), pankreas (1), prostata (1), testis (1), slezina (1) i limfno tkivo (1).
Broj dece obolele od karcinoma: 2019. godine jedno dete (leukemija) i 2023. jedno dete (melanom), to dete je izlečeno.
U 2024. godini već tri slučaja karcinoma
Po podacima iz Doma zdravlja Bečej na teritoriji opštine u 2024. godini, do sredine februara, registrovana su tri slučaja karcinoma, dva kod žena i jedan kod muškarca, a reč je o raku dojke, kože i pluća.
Najviše preminulih u 2019. godini – bez podataka o izlečenima
Broj preminulih od karcinoma na teritoriji opštine Bečej u poslednjih pet godina je 139.
U 2019. godini preminulo je 49 građana, 2020. godine 18, 2021. godine 22, 2022. godine 28, a 2023. godine 22.
Broj preminulih ne mora odražavati realno stanje, jer Domu zdravlja nisu dostupni podaci o preminulima u stacionarnim ustanovama, navode iz Doma zdravlja Bečej.
Iz Doma zdravlja nisu bili u mogućnosti da redakciji Bečejskog mozaika dostave podatke o procentu izlečenja „iz razloga što nemamo uvek povratne informacije, a i mnogi pacijenti se i dalje vode pod istom dijagnozom iako nisu na terapiji i odlaze samo na redovne kontrolne preglede, samim tim ne možemo da tvrdimo da je došlo do potpunog izlečenja“.
U Srbiji od karcinoma godišnje umre oko 20 hiljada ljudi
Više od 42.000 ljudi u Srbiji samo 2022. godine saznalo je da boluje od neke vrste karcinoma – 7.000 ljudi dobilo je dijagnozu karcinoma pluća, karcinom dojke dijagnostikovan je kod 4.600 ljudi, dok je od raka debelog creva obolelo više od 4.000 stanovnika Srbije, izjavio je nedavno Milan Žegarac, v.d. direktora Instituta za onkologiju i radiologiju Srbije, gostujući na Radio-televiziji Srbije.
Visoka stopa obolevanja beleži se godinama i kod raka prostate i grlića materice.
S druge strane doktorka Ana Jovićević sa Instituta za onkologiju i radiologiju Srbije za Blic TV rekla je da svake godine u Srbiji oko 42 hiljade ljudi oboli od malignih bolesti, a oko 20 hiljada umre.
Svetska statistika: 2022. 20 miliona novih slučajeva raka
Svetska zdravstvena organizacija (SZO) procenila je da je 2022. bilo 20 miliona novih slučajeva raka i 9,7 miliona smrtnih slučajeva od ove opake bolesti.
Po globalnoj statistici za 2022. godini SZO procenjuje da je oko 53,5 miliona ljudi živelo 5 godina nakon dijagnoze.
Broj obolelih od raka porašće globalno za 75 procenata do 2050. godine, pokazuju podaci Međunarodne agencije za istraživanje kancera (IARC) SZO.
Predviđa se da će polovinom veka u svetu biti oko 35 miliona novih slučajeva raka i da će se broj preminulih od ove bolesti povećati na gotovo 20 miliona, što je skoro dvostruko više nego na kraju 2012. godine.
Predviđanja ukazuju da će u razvijenim zemljama uslediti povećanje broja obolelih za 4,8 odsto, ali da će u nerazvijenim, siromašnijim zemljama doći do mnogo većeg porasta obolelih od raka i da će u ovim zemljama smrtnost do polovine ovog veka biti dvostruko veća.
Direktor agencije dr Fredi Brej kazao je da se prati situacija u 185 zemalja sveta i da se posebno obrađuju podaci za 36 poznatih vrsta raka od kojih su 10 bile odgovorne za dve trećine novih slučajeva bolesti i isti procenat porasta smrtnih slučajeva tokom 2022. godine.
Prema njegovim rečima rak pluća je globalno najrasprostranjeniji (12,4 odsto od svih vrsta karcionoma), te da je smrtnost od te forme raka najveća i iznosi oko 19 odsto.
Rak dojke je sledeći po broju obolelih na svetskoj listi, ali je smrtnost od tog oblika bolesti manja i iznosi oko 7 procenata.
Osim ova dva oblika u porastu su i slučajevi raka creva, jetre i raka stomaka.
Uprkos velikom napretku medicine u otkrivanju i lečenju ove bolesti velike su razlike u sudbini obolelih od raka u bogatim i siromašnim zemljama.
U razvijenim zemljama jedna od 12 žena se razboli od raka dojke, a jedna od 70 slučajeva premine. U nerazvijenim zemljama, usled nedostatka sredstava, medicinske opreme i adekvatnog skrininga, samo jedna žena od 24 je dijagnostikovana, a na svakih 48 slučajeva raka dojke jedna podlegne ovoj bolesti.
Svetski dan borbe protiv raka obeležen je 4. februara.
Kako sprečiti rak?
Oko 30-50% svih oblika raka se može sprečiti usvajanjem zdravih stilova života, redovnim skrining pregledima, ranim otkrivanjem i blagovremenim lečenjem.
Međutim, 75% svih prevremenih smrtnih ishoda od raka u svetu do 2030. godine i dalje će se registrovati u nerazvijenim i srednje razvijenim zemljama.
Većina prevremenih smrtnih ishoda od raka u ovim zemljama javlja se među različitim populacionim grupama zbog razlika u nivou obrazovanja, prihoda, mesta stanovanja, etničke pripadnosti, rase, pola, seksualne orijentacije ili starosti.
Rak pluća, rak dojke i rak debelog creva su vodeće lokalizacije raka u obolevanju i u umiranju.
Ove tri vrste raka čine zajedno jednu trećinu novoobolelih i umrlih osoba od raka u svetu.
Rak pluća je najčešće dijagnostikovan rak kod muškaraca i čini 14,5% svih novih slučajeva raka i 22% svih smrtnih slučajeva od raka kod muškaraca.
Potom slede karcinom prostate (13,5%) i kolorektalni karcinom (10,9%).
Rak dojke je najčešće dijagnostikovan maligni tumor kod žena (čini 24,2% svih novootkrivenih slučajeva raka ) i vodeći uzrok smrti od raka kod žena (15%), a slede ga rak pluća (13,8%) i rak debelog creva (9,5%).
Vodeći uzroci obolevanja i umiranja od raka u Srbiji gotovo su identični vodećim uzrocima obolevanja i smrtnosti od malignih tumora u većini zemalja u razvoju.
Muškarci u našoj sredini najviše su obolevali od raka pluća, kolona i rektuma i prostate. Kod žena maligni proces je najčešće bio lokalizovan na dojci, kolonu i rektumu, plućima i grliću materice.
K.D.F.
