trg_fontaneBroj nezaposlenih u opštini Bečej je u decembru 2018. godine bio 2.848. Više od polovine nezaposlenih bile su žene, njih 1.528 (53,6 odsto). U opštini Bečej je do 35 godina starosti 858 nezaposlenih, od njih 512 žena, navodi se u Lokalnom akcionom planu za zapošljavanje opštine za 2019. godinu, koji je u februaru usvojen na sednici Opštinskog veća.
Po podacima iz istog dokumenta godinu dana ranije, u decembru 2017. godine, broj nezaposlenih u opštini bio je 3.312 – 1.752 žena. Krajem 2016. godine broj nezaposlenih bio je 3.711, od njih 1.922 žena.
Godinama unazad više od 50 procenata nezaposlenih su žene. Redakcija Bečejskog mozaika će krajem 2019. godine analizirati raspoložive podatke o tome da li je krajem prošle godine usvojen akcioni plan za unapređenje rodne ravnopravnosti uticao na smanjenje broja nezaposlenih žena, jer je zapošljavanje važan segment rodne ravnopravnosti.
Inače, u opštini Bečej je, po popisu stanovništva iz 2011. godine, živelo 37.351 građana, a po procenama Zavoda za statistiku iz 2017. godine, broj stanovnika tada je bio 35.567. Početkom 2019. godine, broj stanovnika je sasvim sigurno još manji.
Najugroženije grupe nezaposlenih u opštini Bečej su osobe sa invaliditetom, građani romske nacionalnosti, korisnici socijalnih davanja, stariji od 50 i mlađi od 30 godina.
Broj zaposlenih u opštini, po podacima iz 2017. godine, bio je 7.642, od toga su 1.405 privatni preduzetnici i zaposleni kod njih, a ostali su angažovani u preduzećima, ustanovama, zadrugama i organizacijama, konstatuje se u lokalnom planu zapošljavanja.
Cilj lokalnog plana je stvaranje mogućnosti za zapošljavanje ljudi, a za to je u 2019. godini predviđeno ukupno 5,4 miliona dinara – opština obezbeđuje 2,9, a Nacionalna služba za zapošljavanje (NSZ) 2,4 miliona dinara. Taj novac bi trebalo da bude potrošen za subvencije za samozapošljavanje i za stručnu praksu.
Subvenciju za samozapošljavanje može da dobije nezaposlena osoba u jednokratnom iznosu od 200.000 dinara, ako se samozapošljavaju viškovi zaposlenih, subvencija iznosi 220.000 dinara, a osobe sa invaliditetom mogu da dobiju 240.000 dinara ako žele da osnuju radnju, zadrugu ili žele da se bave drugim oblikom preduzetništva, itd. Pravo na subvenciju može se ostvariti i udruživanjem više nezaposlenih, osnivanjem privrednog društva radi samozapošljavanja.
U lokalnom akcionom planu se navodi da je na ovaj način predviđeno zapošljavanje 10 osoba i da lokalna samouprava za ovu namenu obezbeđuje 1,1 milion, a NSZ 900.000 dinara.
|
Zapošljavanje sezonskih radnika preko portala Zakon o pojednostavljenom radnom angažovanju na sezonskim poslovima u određenim delatnostima počeo je da se primenjuje u januaru 2019. Sezonski rad je rad van radnog odnosa, a angažovana osoba ima pravo na naknadu za rad za svaki čas rada, koja ne može biti niža od naknade utvrđene pomenutim zakonom, a poslodavac po osnovu naknade za rad treba da plati porez na dohodak građana, doprinose za penzijsko i invalidsko osiguranje i za zdravstveno osiguranje za slučaj povrede na radu i profesionalne bolesti. Poslodavac može da angažuje sezonske radnike najduže 180 dana u toku godine, s tim da istog radnika može da „koristi“ najviše 120 radnih dana. Potreban je samo JMBG radnika, a poslodavci treba da označe vrstu posla i dane kada su im potrebni sezonski radnici. Sezonske poslove mogu da obavljaju zaposleni, penzioneri, maloletnici od 16 godina, nezaposleni i primaoci socijalne pomoći. Poslodavac za poreze i doprinose po ovom modelu angažovanja plaća 303 dinara dnevno. Podaci Poreske uprave iz 2017. godine kazuju da po ugovorima o privremenim i povremenim poslovima bilo je angažovano samo 3.585 sezonskih radnika u poljoprivredi, a više od 90 procenata sezonskih radnika u ovoj oblasti radi „na crno“. |
Druga mera, uslovno rečeno, zapošljavanja je stručna praksa – osposobljavanje nezaposlenih za samostalan rad u struci za koje je stečeno odgovarajuće obrazovanje, odnosno kvalifikacija, radi obavljanja pripravničkog staža, odnosno sticanja uslova za polaganje stručnog ispita kada je to zakonom, odnosno pravilnikom predviđeno kao poseban uslov za samostalan rad u struci, a ostvaruje se bez zasnivanja radnog odnosa.
Stručna praksa se finansira najduže godinu dana, odnosno do 12 meseci sa najmanje četvorogodišnjim visokim obrazovanjem, do 9 meseci sa višim ili visokim trogodišnjim obrazovanjem i do 6 meseci sa srednjim obrazovanjem.
Tako angažovanim osobama se u vreme trajanja prakse plaća naknada (novčana pomoć) i troškovi prevoza. Osobama sa najmanje četvorogodišnjim visokim obrazovanjem sleduje 20.000 dinara, ljudima sa višim ili visokim trogodišnjim obrazovanjem 18.000 dinara, a za one koje su završili srednju školu predviđena je naknada u iznosu od 16.000 dinara.
Ukupan predviđeni iznos za stručnu praksu je 3,4 miliona dinara za angažovanje 12 osoba – opština obezbeđuje 1,8 miliona, a od NSZ se očekuje 1,5 miliona dinara.
U lokalnom akcionom planu piše da poslodavci u opštini traže radnike koji imaju dodatne veštine, kao što je praktično znanje u proizvodnim zanimanjima, osnovni nivo poznavanja rada na računaru, a traže se i radnici koji poseduju atest za zavarivače, sertifikat za ovlašćene knjigovođe, za ovlašćene revizore, za ovlašćene menjače…
U Bečeju su deficitarna zanimanja diplomirani farmaceuti i mašinski-elektro inženjeri, CNC glodači, CNC strugari, vozači D kategorije, a suficitarna zanimanja su trgovci, prodavci, ekonomski i administrativni tehničari.
S tim u vezi je NSZ u saradnji sa lokalnom samoupravom 14. marta organizovala prezentaciju konkursa i javnih poziva za mere aktivne politike zapošljavanja Nacionalne službe za zapošljavanje za 2019. godinu.
Za javne pozive i konkurse objavljene 22. februara ove godine obezbeđen je iznos od 4 milijarde dinara i još 550 miliona dinara iz Budžetskog fonda za profesionalnu rehabilitaciju i zapošljavanje osoba sa invaliditetom. Može se aplicirati za novac za programe stručne prakse, pripravnika, javnih radova, samozapošljavanja, subvencija poslodavcima za zapošljavanje nezaposlenih iz kategorije teže zapošljivih na novootvorenim radnim mestima itd.
Inače, opštinski konkursi za samozapošljavanje i stručnu praksu trebalo bi da budu raspisani do juna meseca.
R.M.
