trg_fontane
Opštinska komisija, koja je oformljena kako bi donela odluku o dodeli novca iz budžeta opštine medijima, 3. juna raspisala je „konkurs o dodeli sredstava budžeta opštine Bečej u oblasti javnog informisanja u 2013. godini“.
Novinari i udruženja građana su u tekstu konkursa uočili nepravilnosti, neki su reagovali tako što su uputili pismo predstavnicima lokalne vlasti, neki su na internet stranici svog medija protestovali, neki su obavestili novinarska udruženja, a i na socijalnoj mreži na internetu se razvila rasprava o temi finansiranja lokalnih medija.
Naime, u konkursu je pisalo da za novac iz opštinskog budžeta – ne navodi se o kom je iznosu reč, ali je u budžetu opštine za informisanje predviđeno 4,5 miliona dinara – u oblasti javnog informisanja mogu da konkurišu (projektima) ustanove, privredna društva, fondovi, fondacije, udruženja i agencije za propagandu iz oblasti javnog informisanja na srpskom jeziku i jeziku nacionalnih manjina koji su u službenoj upotrebi na teritoriji opštine, koji svojom delatnošću na različite načine afirmišu opšti interes građana opštine Bečej.
Problem je u tome što za budžetska sredstva za informisanje trebalo bi da imaju pravo da konkurišu samo lokalni mediji, a ne i ustanove (ustanove su državne/opštinske), fondacije, agencije za propagandu itd.
S druge strane, oni koji mogu da konkurišu, treba da imaju sedište ili organizacionu jedinicu na teritoriji opštine (tu je problem „organizaciona jedinica“, jer to znači da, recimo, beogradska reklamna agencija ili kablovska televizija iz ko zna kog grada, ako ima ispostavu u Bečeju, može da konkuriše za novac koji obezbeđuju poreski obveznici opštine Bečej).
I najzad, u konkursu bile su još dve sporne odredbe: mogu da konkurišu osnivači novina ili lokalnih televizijskih programa (radio je, recimo, izostavljen), koji postoje najmanje pet godina (neki i obavezu pet godina postojanja smatraju diskriminišućom).
U tekstu konkursa, međutim, „fali“ najvažnija odredba: da oni koji konkurišu treba da budu upisani u Registar javnih glasila Agencije za privredne registre – ta obaveza postoji u svim konkursima koji su raspisani za informisanje.
Sve u svemu, konkurs za medije je, nekoliko dana nakon objavljivanja, poništen. U kratkom obrazloženju na sajtu opštine, koje je potpisao predsednik komisije za dodelu sredstava u oblasti javnog informisanja Aleksandar Marić, navodi se: „Komisija za dodelu sredstava u oblasti javnog informisanja, je na sednici održanoj dana 7.06.2013. godine donela odluku: poništava se Konkurs o dodeli sredstava budžeta opštine Bečej u oblasti javnog informisanja u 2013. godini, raspisanog dana 03.06.2013. godine zbog propusta u definisanju kriterijuma za pravo učešća na konkursu“.
Čiji je novac, čija je informacija?
Stiče se utisak da predstavnici lokalne vlasti nisu naročito zainteresovani za to da pomognu lokalnim medijima i obezbede uslove za informisanje građana. Opština Bečej je, za razliku od brojnih drugih lokalnih samouprava, koje su to uradile početkom godine, tek u junu raspisala konkurs za medije, koji je potom poništila.
Podsetimo, Zakon o lokalnoj samoupravi predviđa da opštine i gradovi treba da obezbede informisanje na svojim teritorijama. To „obezbeđivanje“ informisanja izgleda ovako: ukoliko opština ima medij u svom vlasništvu (ne bi smela da ima), taj medij finansira u celini (plate, režijski troškovi, štampa itd.), a ukoliko nema, kao što je to slučaj u Bečeju, medijima deli iznose od 300.000-500.000 do 1.000.000 dinara na godišnjem nivou, zavisno od toga da li je ovaj ili onaj medij „mio“ ili ne. Inače, recimo, štampanje jednog broja novina u oko 1.000 primeraka košta između 25.000 i 30.000 dinara. Dakle, ne može se reći da opština finansira medije, već da ih sufinansira u veoma malom procentu. Sufinansiranje, pak, ne (sme) znači mogućnost uticaja na medije, to političari raznih fela na raznim nivoima veoma često zaboravljaju, ponašajući se kao da medijima „dele“ sopstvenu dedovinu, a ne novac poreskih obveznika.
Bilo bi „najčistije“ da se novac iz budžeta predviđen za informisanje podeli na konkursu, na koji mogu da se prijave lokalni mediji svojim programskim projektima. Međutim, u većini opština novac se deli/delio po podobnosti medija bez ikakvog konkursa.
Novinarska udruženja i međunarodne organizacije godinama ukazuju na potrebu projektnog finansiranja medija i na to da odluku o tome koji će mediji dobiti novac iz budžeta treba da donese nezavisna komisija (ne ona koja je sastavljena od predstavnika vlasti), ali ta ukazivanja i zahtevi u većini slučajeva ne naiđu na odobravanje vlasti.
Medijske slobode u lokalnim sredinama
Položaj i finansiranje lokalnih medija bila je veoma aktuelna tema krajem prošle godine, kada je predsednik opštine Bečej najavio osnivanje opštinskog medija i Medija centra. To je prema oceni Medijske koalicije (NDNV, NUNS, UNS, „Lokal pres“) u potpunoj suprotnosti sa Medijskom strategijom. Povodom tih najava, sredinom decembra u gradskoj kući održan je okrugli sto „Medijska strategija i medijske slobode u lokalnim sredinama”, koji je organizovalo Nezavisno društvo novinara Vojvodine (NDNV), a predstavnici medijskih udruženja i medija iz Bečeja razgovarali su o položaju lokalnih medija i o ulozi lokalnih samouprava u informisanju na lokalnom nivou. Tada su predstavnici medija u Bečeju zatražili da lokalna vlast razgovara sa predstavnicima medija o načinu sufinansiranja medija, da treba da postoje kriterijumi, jer ne mogu svi mediji da dobiju iste (slične) iznose, ne uzimajući u obzir njihov kvalitet, jezik(e) na kojima se pojavljuju, uticaj, istraživački i analitički pristup, periodiku itd. Tada im je obećan i razgovor i skoro rešavanje „medijskog pitanja“. Od tada je prošlo pola godine i ništa nije urađeno.
Redakcija Bečejskog mozaika
