trg_fontane
U prethodnom tekstu smo konstatovali da u lokalnim samoupravama gde je osim srpskog jezika u službenoj upotrebi i jezik nacionalne manjine, pripadnici te manjine imaju pravo na službenu upotrebu svog jezika.
Bilo je reči i o načinu ostvarivanja službene upotrebe jezika i pisama nacionalnih manjina u radu organa pokrajine, organa i organizacija jedinica lokalne samouprave, organizacionim jedinicama organa državne uprave, javnih preduzeća, ustanova i službi osnovanih za celu teritoriju Republike Srbije, kao i za područje jedinice lokalne samouprave.
Navedeno je da bi organi koji pružaju i naplaćuju usluge građanima u oblasti elektroprivrede, prodaje prirodnog gasa, komunalnih usluga, pošte i telegrafa, trebali da obezbede korisnicima njihovih usluga i proizvoda obrasce računa, razne potvrde i obaveštenja višejezično, na srpskom jeziku i na jeziku (jezicima) nacionalnih manjina u službenoj upotrebi.
Organi, ustanove i preduzeća iz pomenutih oblasti ne poštuju ovu odredbu ni u Bečeju, ni u drugim opštinama u Vojvodini. Elektrovojvodina, Telekom, pošta itd. ne izdaju višejezične račune, potvrde i obaveštenja, bez obzira na to što su nadležni organi Vojvodine još 2008. godine uputili rešenja Elektrovojvodini i Telekomu sa nalozima da se počne sa izdavanjem računa i obaveštenja na jezicima koji su u službenoj upotrebi u pojedinim sredinama.
U Bečeju samo nekoliko lokalnih javnih preduzeća ispostavlja razna obaveštenja građanima (ali ne i račune) i na jeziku nacionalne manjine koji je u službenoj upotrebi.
Pokrajinski sekretarijat za propise, upravu i nacionalne manjine u izveštaju iz 2008. godine navodi da je uočljivo nepoznavanje jezika koji se govore na području javnih organa i službi u Autonomnoj Pokrajini Vojvodini kod Sekretarijata unutrašnjih poslova. Ova konstatacija važi i kada su u pitanju pripadnici MUP-a i kada se radi o zaposlenima na šalterskim službama MUP-a. To je posledica decenijskog zapostavljanja ovog problema, pa se ne mogu očekivati brzi rezultati, konstatuje Sekretarijat u izveštaju za 2008. godinu i dodaje da je MUP počeo da preduzima mere radi efikasnije integracije svih zajednica. Planiranom reformom školovanja policijskog kadra predviđa se polaganje prijemnog ispita na manjinskom jeziku, učenje takvih jezika (Senta, Ada, Bečej i dr.), novi nastavni sadržaji, polaganje ispita, čime se policijski poziv želi učiniti privlačnijim.
Rezultati ni godinu dana kasnije nisu vidljivi. Tek su se u decembru prošle godine predsednik Skupštine Vojvodine Šandor Egereši i ministar unutrašnjih poslova Ivica Dačić dogovorili da zajednički rade na afirmaciji i podsticanju većeg uključivanja pripadnika nacionalnih zajednica u rad policije, obuku i školovanje. 
Novinska vest navodi da su Dačić i Egereši razmotrili i konkretne korake vezane za organizovanje jezičkih kurseva za policajce koji rade u nacionalno mešovitim sredinama, koji se na mađarskom i romskom jeziku već sprovode u Kikindi i Kanjiži, ali ih treba proširiti i na druge sredine i jezike koji su u službenoj upotrebi u Vojvodini.
To se u opštinama Bečej i Novi Bečej još ne dešava, nema čak ni jezičkih kurseva. U bečejskoj policiji, recimo, policajci koji rade na šalteru, u najvećem broju slučajeva ne znaju jezik sredine.
Slična je situacija i u pošti, gde samo jedan šalterski službenik govori jezik sredine. Tu se često dešava da osobe koje slabije govore srpski jezik i koje imaju teškoće prilikom ispunjavanja, recimo, uplatnica, ne mogu da dobiju pomoć na svom jeziku.
|
Serijal tekstova o manjinskim pitanjima Cilj projekta „Pakao nisu drugi – integracija mađarske manjine u lokalne sredine“, koji traje devet meseci, je promocija suštinske integracije mađarske nacionalne manjine u društvo u Bečeju i u Novom Bečeju. U okviru dvojezičnog (srpski i mađarski) projekta novinari Bečejskog mozaika će se baviti prezentacijom manjinskih problema i pitanja kroz istraživačke tekstove i analize, a informisanje i edukacija šire javnosti trebalo bi da doprinese prevladavanju predrasuda, govora mržnje i unapređenju međunacionalne saradnje kao važnih činilaca u demokratizaciji društva. |
Što se tiče lokalnih javnih preduzeća, u većini njih šalterski službenici komuniciraju na srpskom i na mađarskom jeziku, mada, po reakcijama građana, u komunalnom preduzeću Potisje, koja je u većinskom vlasništvu opštine, službenici ne znaju ili slabo govore zvaničan jezik države, srpski jezik.
Mada službenici u bankama nemaju obavezu poznavanja jezika sredine i to bi bilo poželjno. Retke su lokalne filijale banaka u kojima većina službenika govori i mađarski jezik.
Nedavno je u Bečeju uočen još jedan problem, naime, pojavila su se obaveštenja o uvođenju naplate parkiranja samo na mađarskom jeziku. Po objašnjenju nadležnih iz Komunalca, u vezi sa tim došlo je do greške. Doduše, direktorka nadležnog Komunalca dala je nejasan odgovor na pitanje novinara o tome zašto nisu štampani dvojezični leci: „Bilo je posebnih letaka koji su odštampani samo na mađarskom jeziku i samo na srpskom jeziku, a bilo je i dvojezičnih. Možda je došlo do greške, ali namerno ništa nije rađeno. Možda je petnaest-dvadeset letaka podeljeno greškom samo na mađarskom jeziku, ali isto toliko je podeljeno i samo na srpskom. Od ponedeljka delimo letke na oba jezika“.
U lokalnoj samoupravi uglavnom je „na delu“ dvojezičnost, međutim, građani nisu u dovoljnoj meri obavešteni o svojim pravima.
I postoji još jedna interesantna stvar: u opštini Bečej sekretarica predsednika opštine Petera Knezija ne govori jezik nacionalne manjine u službenoj upotrebi (mađarski).
S druge strane Tise, u gradskoj kući Novog Bečeja je drugačija situacija, tamo sekretarica predsednika opštine Milivoja Vrebalova govori i mađarski i srpski jezik.
Konkurs
Početkom 2010. godine postoji mogućnost da se uočene nepravilnosti bar donekle otklone. Naime, 5. januara je Pokrajinski sekretarijat za propise, upravu i nacionalne manjine raspisao konkurs za raspodelu budžetskih sredstava organima i organizacijama u Autonomnoj Pokrajini Vojvodini u čijem radu su u službenoj upotrebi jezici i pisma nacionalnih manjina. Predviđena sredstva – 10,7 miliona dinara – će se koristiti za sufinansiranje projekata čiji je cilj unapređivanje prava na službenu upotrebu jezika i pisama nacionalnih manjina u Vojvodini. Na konkurs se mogu prijaviti organi opštine i grada na teritoriji Vojvodine, u kojima je statutom utvrđena službena upotreba jezika i pisama nacionalnih manjina na celoj teritoriji opštine ili grada ili naseljenim mestima na njihovoj teritoriji; mesne samouprave, drugi organi, organizacije i službe iz tih opština i gradova.
Sredstva se dodeljuju za finansiranje, odnosno učešće u finansiranju: osposobljavanja zaposlenih u organima i organizacijama gde se koriste jezikom nacionalne manjine koji je utvrđen kao jezik u službenoj upotrebi, a naročito na radnim mestima na kojima se ostvaruje kontakt sa strankama (učešćem na kursevima, seminarima i drugim načinima organizovanim u tu svrhu) i za razvoj sistema elektronske uprave za rad u uslovima višejezičnosti; troškove izrade i postavljanja tabli sa nazivom organa i organizacija, nazivom naseljenog mesta na putnim pravcima, nazivom ulica i trgova ispisanih i na jezicima nacionalnih manjina koji su u službenoj upotrebi u opštini, gradu i naseljenom mestu i za štampanje dvojezičkih ili višejezičkih obrazaca kao i za štampanje službenih glasila i drugih javnih publikacija. Rok za podnošenje prijava na konkurs je do 28. februara.
K.D.F
