trg_fontane
Junak ove priče je više od trideset godina davao muzičkom životu Bečeja sopstveno obeležje. Milenko Šustran zaista nije bio obična pojava, ličnost koja se sreće svakodnevno.
Rođen je 9. juna 1935. godine u Bečeju. Otac mu je bio Milorad, po zanimanju činovnik, a mati Ivanka, domaćica, poreklom iz porodice Živkov Popov. Osnovnu školu je završio u Bečeju, dok je srednju muzičku školu započeo u Novom Sadu, a završio u Beogradu. Na Muzičku akademiju u Beogradu se upisuje bez audicije, zahvaljujući prethodnim nagradama za solo pevača i uspesima koje je do tada imao. Na Akademiji uči solo pevanje kod profesorke Jelke Stamatović. Još kao student postao je član hora Beogradske opere, što će uticati na njegovo kasnije opredeljenje. Tako je Milenko Šustran pripremao tlo za svoj budući muzički rad.
Znajući da je Bečej njegova i polazna, i povratna luka, on mu se vraća početkom šezdesetih godina. Tu, u Bečeju, 1964. godine osniva Kamerni hor, kasnije nazvan Bečejski hor. Ispočetka je to bilo samo društvo zaljubljenika u horsko pevanje. Niko nije sanjao da će posle samo nekoliko godina ovaj hor biti poznat i priznat širom tadašnje Jugoslavije. Ženski hor je 1966. godine dopunjen deonicama basova i tenora. Iste godine, hor je doživeo trijumf na Jugoslovenskim horskim svečanostima u Nišu! Time je Šustranova svestranost organizatora, vokalnog pedagoga, korepetitora, dirigenta, učitelja i prijatelja, dobila nov podsticaj. On se sve više usredsređuje na rad kome se posvetio: na odabir pevača i prefinjeno tkanje horske pesme.
U trenucima nadahnuća, on se bavio i komponovanjem. Usledile su horske kompozicije: „Balada o Tisi“ (po kojoj je i hor postao poznat), „Molitva“, „Slutnje“, „Romansa“… Napisao je i „Zoru slobode“, kantatu za hor, orkestar i recitatora. Ova kantata je prvi put izvedena povodom Dana oslobođenja grada, 8. oktobra, a tom prilikom je, kao, recitator, gostovao glumac Miloš Žutić. Ljubav prema horskoj muzici i posvećenost horskom pevanju proslaviće Bečejski hor širom tadašnje Jugoslavije. Pod dirigentskom palicom Milenka Šustrana, hor je imao više od 1100 nastupa u zemlji i inostranstvu.
Njih je, naravno, nemoguće sve nabrojati, ali vredi pomenuti učešća na Jugoslovenskim horskim svečanostima u Nišu, svake dve godine, u periodu od 1966-1982. godine, na Mokranjčevim danima u Negotinu (1967, 1975, 1986), na Festivalu kamernih horova u Pečuju (1970, 1974), Međunarodnom muzičkom festivalu u Langolenu (1975), na dva koncerta u Beogradu, na Kolarčevom univerzitetu (1973) i u Sava centru (1980), na svečanosti povodom dodele Vukove nagrade (1981)…
Ovakav uspeh Milenka Šustrana i njegovog hora nije ostao bez odjeka u javnosti. Usledila su brojna priznanja i nagrade, sasvim zasluženo. Godine 1968. nagrađen je Oktobarskom nagradom grada Bečeja, a 1974. godine Ukazom predsednika SFRJ odlikovan je Ordenom rada sa srebrnim vencem. Kulturno-prosvetna zajednica Srbije dodeljuje mu Zlatnu značku 1977. godine, RTV Novi Sad svoju Povelju, 1979. godine, a Savez amatera Srbije uručuje mu Zlatnu plaketu 1989. godine.
Milenko Šustran je bio krajnje profesionalan, ma gde da je nastupao. O njegovoj profesionalnosti i snalažljivosti govori i, pomalo bizaran, događaj tokom organizacije jednog od mnogobrojnih opštinskih muzičkih takmičenja. U dvorani u kojoj se nastupalo, nije bilo preko potrebnog klavira, pa je dogovoreno da isti, zajedno sa ostalim instrumentima, najmljeni radnici prevezu od Muzičke škole do sale. Međutim, oni se, potpuno u skladu sa našim shvatanjem odgovornosti, uopšte nisu pojavili! Šustran se brzo snašao i organizivao transport – zaprežnim kolima! Utovar klavira, umesto najmljenih radnika, obavio je akademski muzičar lično, zajedno sa Đorđem Brankovim i nekolicinom slučajnih prolaznika. Takmičenje je počelo na vreme, a Šustran je, zahvaljujući metodi „uradi sam“, bio, verovatno, jedan od retkih muzičara novijeg vremena kome su koncertni klavir prevezli konji.
Milenko Šustran, kompozitor, dirigent, pevač, pedagog, dugogodišnji direktor Muzičke škole, bio je osoba snažne unutrašnje dinamike i stvaralačkog nemira. Individualista, prefinjenog senzibiliteta i manira, potpuno je bio okrenut urbanoj civilizaciji. Možda je baš zbog toga u sebi imao i nečeg pomalo boemskog. Tokom sedamdesetih i osamdesetih godina prošlog veka, osoblje bečejskih kafana, naročito „Velikog lovca“, dobro je upoznalo ovog umetnika, akademskog muzičara, korifeja bečejskog muzičkog života.
Umro je u rodnom gradu, 2001. godine, ne dosegavši ni prosečni ljudski vek. Oženjen je bio Adelom, sa kojom je imao kćer Ivanu.
Dušan Opinćal
