846narodna_kuhinjaU predizbornim programima stranaka i koalicija socijalna politika se u većini slučajeva „obrađuje“ na nivou obećanja i bez navođenja „izvora finansiranja“ te politike.
U zemlji u kojoj prema raspoloživim podacima, oko 450.000 ljudi (6,9%) živi u apsolutnom siromaštvu, a u riziku od siromaštva i socijalne isključenosti nalazi se oko dva miliona građana Srbije (29,8%), trebalo bi mnogo ozbiljnije da se pristupi ovoj temi, tim pre što je siromašnih sve više, a izdvajanja za socijalnu pomoć su iz godine u godinu sve manja.
U opštini Bečej, prema zvaničnim podacima, više od 900 dece, 15 odsto od ukupnog broja dece u opštini, živi u ekstremnom siromaštvu.
U opštini je tokom 2021. godine broj korisnika usluga socijalne zaštite bio 4.011, a ukupan broj stanovnika po popisu iz 2011. godine je 37.351.
U Bečeju godinama radi i Narodna kuhinja, broj korisnika je oko 300. Prosečna mesečna neto zarada u opštini Bečej za mesec novembar 2021. godine iznosila je 58.361 dinar. Prosečna mesečna neto zarada u Republici Srbiji u novembru 2021. godine bila je mnogo viša – 69.136 dinara.
Budžet Centra za socijalni rad Bečej 2022. godine je 34,8 miliona dinara.
Poređenja radi, skoro identičan iznos se izdvaja iz opštinskog budžeta za programe udruženja i civilnih organizacija (17 miliona) i za delatnost sportskih organizacija i udruženja (18 miliona dinara).
Ko su najugroženiji?
„Nehigijenska naselja na teritoriji opštine Bečej nalaze se na nekoliko lokacija. To je uglavnom romsko stanovništvo niskog socijalnog statusa od oko 2.000 stanovnika. Tačne podatke o pripadnicima romske nacionalnosti Centar za socijalni rad Bečej nema, niti bilo koja institucija na teritoriji opštine Bečej.
Prema popisu stanovništva opštine Bečej iz 2011. godine, 337 osoba izjasnilo se kao Rom. Procene su da je taj broj daleko veći, ali da se Romi zbog diskriminacije kojoj su izloženi ne opredeljuju da se izjasne kao Romi“, piše u programu rada Centra za socijalni rad.
Jedinstvene baze podataka o deci sa smetnjama u razvoju i osobama sa invaliditetom u opštini Bečej nema, navodi Centar.
Na evidenciji Centra za socijalni rad u 2021. godini registrovano je 192 odrasla lica sa invaliditetom (telesni i mentalni) i 71 dete sa smetnjama u razvoju, ali to nije realan broj na teritoriji opštine.
U Dnevnom boravku za decu i mlade sa smetnjama u razvoju u toku 2021. godine angažovan je jedan stručni saradnik-koordinator Dnevnog boravka (diplomirani politikolog i etnolog) ugovorom o privremenim i povremenim poslovima.
U toku 2021. godine uslugu Dnevni boravak koristilo je 10 novoregistrovanih lica, iz kategorije mladih, dok je na evidenciji bilo 20 osoba koje su u toku godine koristile ovu uslugu.
U okviru Dnevnog boravka pružana je stručna podrška u vidu organizovanja radionica okupaciono-zabavnog karaktera i pomoć u učenju.
U toku 2021. godine započeta je realizacija usluga Dnevnog boravka i na teritoriji Bačkog Gradišta.
Radionicama je prisustvovalo po desetoro dece sa smetnjama u razvoju, koja su bila sprečena da koriste boravak u Bečeju.
„Jedan od planova za 2022. godinu je da se radi na održivosti ovog trenda, jer radom van prostorija Dnevnog boravka u Bečeju odgovaramo na potrebe dece i mladih sa smetnjama u razvoju koji zbog prevoza, bolesti i korišćenja invalidskih pomagala nisu u mogućnosti da dolaze u Bečej.
Dosadašnje iskustvo je pokazalo da razvoj ove usluge treba da ide u pravcu razvoja spektra usluga u direktnom radu sa decom u Dnevnom boravku (edukativni i okupacionoterapijski rad, uključivanje stručnjaka-logopeda, defektologa..) i rad na vidljivosti korisnika u široj društvenoj zajednici (sprečavanje socijalne izolacije, ostvarivanje dečijih/ljudskih prava, borba protiv stereotipa, predrasuda i diskriminacije, promovisanje radne sposobnosti korisnika…)“, piše u programu rada Centra za socijalni rad.
Savetovalište i lični pratioci
U Savetovalištu za brak i porodicu uslugu pružaju stručni radnici Centra – 2 psihologa, pedagog, 3 socijalna radnika i 2 pravnika (angažovani ugovorom o delu).
Stručni radnici pružaju uslugu savetovanja u prostorijama Centra, van radnog vremena, tri puta u toku radne nedelje (ponedeljak, sreda i petak) od 16 do 19 časova.
Prioritet u pružanju ove usluge imaju žrtve porodičnog nasilja.
Savetovalište za brak i porodicu ranije je finansirano iz sredstava namenskih transfera za poboljšanje usluga socijalne zaštite Ministarstva za rad, zapošljavanje, socijalna i boračka pitanja i uz podršku lokalne samouprave, a od sredine 2021. godine isključivo je podržano iz budžeta lokalne samouprave.
U toku 2021. godine u okviru Savetovališta pruženo je 240 usluga savetovanja.
Centar za socijalni rad Bečej od januara 2020. godine prestao je da bude pružalac usluge lični pratilac deteta.
Uslugu je preuzela opština Bečej. Krajem 2020. godine „Naša čuvarkuća“ iz Bečeja postala je licencirani pružalac usluga pomoć u kući i lični pratilac deteta, te je Centar za socijalni rad preuzeo ulogu uputnog organa.
U toku 2021. godine Centar za socijalni rad Bečej priznao je 28 prava na uslugu pomoć u kući i 25 prava na uslugu lični pratilac deteta (prema saznanjima zaposlenih u Centru za socijalni rad, dvoje dece nalazi se na listi čekanja za uslugu lični pratilac).
Centar za socijalni rad ima celodnevnu (24 časa) pripravnost zbog neodložnih intervencija.
Gde će žrtve nasilja i beskućnici?
Ozbiljan problem koji se pojavio od marta 2020. godine kada je zatvorena Prihvatna stanica Gerontološkog centra je nemogućnost hitnog zbrinjavanja građana.
Zatvaranjem Prihvatne stanice produbio se višegodišnji problem hitnog zbrinjavanja dece (nepostojanje alternative da se majke žrtve porodičnog nasilja interventno zbrinu zajedno sa decom).
Ukidanjem usluge pojavili su se veoma ozbiljni problemi i u zbrinjavanju žrtava nasilja i lica koja su akutno nezbrinuta (posebno beskućnici u zimskom periodu).
Centar Bečej nastaviće angažovanje u domenu ponovnog uspostavljanja ove usluge, navodi se u programu rada socijalne ustanove.
Veliki broj zahteva za pomoć za lečenje, lekove, ogrev…
Najveći broj pritužbi korisnika na rad stručnih radnika se odnosi na nepriznavanje prava na novčana sredstva koja se finansiraju iz budžeta opštine.
U toku 2021. godine broj korisnika usluga socijalne zaštite je bio 4.011, dok je u toku 2020. godine njihov broj bio 3.911.
„Poslednjih godina ukupan broj korisnika na godišnjem nivou imao je blagu tendenciju porasta. Treba uzeti u obzir činjenicu da poslednjih godina dolazi do odliva građana iz opštine Bečej, a da i pored toga, svake godine dolazi do povećanja broja korisnika usluga socijalne zaštite. Pretpostavka je da je broj korisnika u porastu zbog pandemije izazvane virusom kovid-19, koja je dovela do zastoja u privredi, proizvodnji, zatvaranju radnih mesta, smanjenju potražnje za obavljanjem sezonskih poslova“, piše u programu rada Centra za socijalni rad.
Građani se pored potreba za finansijskom podrškom obraćaju Centru i zbog potrebe za psihološkim savetovanjem i podrškom zbog krize i brige za očuvanjem mentalnog zdravlja zbog posledica koje je izazvala pandemija.
Najveći broj korisnika iz svih starosnih grupa i dalje je iz kategorije materijalno ugroženog stanovništva, koji nisu u mogućnosti da zadovoljavaju sopstvene egzistencijalne potrebe i potrebe članova svoje porodice (1.477 registrovanih lica).
U toku 2021. godine Centru se obratilo 357 lica koja su bila u potrebi za domskim ili porodičnim smeštajem, registrovano je 207 lica žrtava nasilja, zanemarenih lica ili u riziku od zanemarivanja.
U toku 2021. godine Centru je podnet 1.461 zahtev za ostvarivanje prava na jednokratnu novčanu pomoć, od čega je prihvaćeno 1.338 zahteva.
Među podnosiocima zahteva za ostvarivanje prava na jednokratnu novčanu pomoć najviše je građana romske nacionalnosti, starih i bolesnih građana, samohranih roditelja, višečlanih porodica, žrtava nasilja.
Predmet velikog broja zahteva za jednokratnom novčanom pomoći je zdravstvena zaštita građana, koju redovno zdravstveno osiguranje ne pokriva (bolničko lečenje, specijalizovani pregledi, kupovina lekova bez recepta, putovanja radi bolničkog lečenja…).
U zimskom periodu broj zahteva za jednokratnom novčanom pomoći je najveći, kada se Centru obraćaju korisnici najčešće zbog nabavke ogrevnog drveta.
U toku 2021. godine podneto je 493 zahteva za ostvarivanje prava na novčanu socijalnu pomoć, od čega je priznato 490 prava.
Broj porodica koje ostvaruju pravo na novčanu socijalnu pomoć i dalje se kreće oko 1.000, a na evidenciji Centra u toku 2021. godine nalazilo se 1.477 građana opštine Bečej iz kategorije materijalno ugroženih lica i 813 dece.
U toku 2021. godine podneto je 83 zahteva za ostvarivanje prava na tuđu negu i pomoć, od čega je priznato 32 prava (23 prava su još uvek u postupku preispitivanja).
Sličan trend kretanja korisnika usluga socijalne zaštite očekuje se i u 2022. godini.
Centar za socijalni rad u toku 2022. godine baziraće svoj rad na preventivnim i drugim programima koji će se baviti motivisanjem i osnaživanjem korisnika u pravcu radne aktivacije i uključivanja u obrazovni sistem radi sticanja osnovnoškolskog obrazovanja, sa krajnjim ciljem osnaživanja korisnika i njihovog izlaska iz sistema socijalne zaštite.
Više od 450 hitnih mera za sprečavanje nasilja u porodici
U izveštajnom periodu registrovano je 154 žrtve nasilja.
Dominantne vrste nasilja su psihičko i fizičko nasilje. Prethodne godine ove brojke su bile približno iste, s tim da se u toku 2021. godine još više povećao broj žena žrtava nasilja. Izrečeno je ukupno 454 hitne mere za sprečavanje nasilja u porodici.
Registrovano je i 24 dece, žrtava porodičnog nasilja.
U Centru za socijalni rad je procesuirano i 19 slučaja vršnjačkog nasilja.
Dominantne vrste nasilja su fizičko i emocionalno nasilje, dok je u slučajevima gde su deca žrtve nasilja dominantno i zanemarivanje ili nemarno postupanje.
„Centar Bečej nastaviće intenzivnu međusektorsku saradnju sa relevantnim ustanovama i institucijama u sprečavanju nasilja u porodici, a takođe će se unutar samog Centra, kroz rad internog tima za zaštitu žrtava od nasilja, pružati usluge stručnog rada u cilju podržavanja i osnaživanja svih žrtava nasilja (Savetovalište, vidovi materijalne podrške, upućivanje na druge ustanove…). Centar će nastaviti da se bavi preventivnim programima prepoznavanja nasilja i adekvatnog reagovanja (terenski rad, vršnjačka edukacija, tribine, medijska promocija…). Centar će intenzivno raditi na promociji mehanizama zaštite od nasilja sa visoko rizičnim grupama (Romkinje, žena koje žive na selu, mladi, nezaposlene žene…)“, piše u programu rada socijalne ustanove.
Više od 350 ljudi kod kojih postoji potreba za smeštajem
Na aktivnoj evidenciji Centra nalazi se velik broj starih i bolesnih osoba, koje žive potpuno same u domaćinstvu, bez srodnika koji o njima brinu, neupućeni u svoja prava.
Centar je u pravcu rešavanja ovakvih i sličnih problema pojačao deo rada koji se tiče rada na terenu, pri čemu se starim i obolelim licima pružaju, pored materijalnih davanja i smeštaja u ustanove socijalne zaštite, i druge usluge, kao što su kućna nega, upućivanje na savetovalište, uslugeNarodne kuhinje, zakonsko obavezivanje srodnika na izdržavanje, izrada ličnih dokumenata i slično.
Na evidenciji Centra u toku 2021. godine zabeleženo je 357 lica kod kojih postoji potreba za domskim ili porodičnim smeštajem; 161 odraslo lice je pod starateljstvom.
U toku 2021. godine registrovano je 114 lica koja se spore oko vršenja roditeljskog prava i 234 odrasla lica sa društveno neprihvatljivim ponašanjem.
Centar za socijalni rad očekuje u 2022. godini povećanje broja dece i mladih sa problemima u ponašanju i počinioca krivičnih i prekršajnih dela, krivično neodgovornih maloletnih lica.
U prethodnom izveštajnom periodu broj dece i mladih koji su bili na evidenciji Centra za socijalni rad Bečej bio je 1.928 (novoevidentirani i preneti korisnici), što je za 491 više nego prethodne godine.
Od ovog broja, najveći broj dece i mladih potiče iz materijalno ugroženih porodica (813).
Loši socio-materijalni uslovi u porodici utiču na sve oblasti života dece i mladih osoba.
Zbog toga je iz takvih porodica najveći broj dece i mladih koji ispoljavaju poremećaje u ponašanju (vrše krivična i prekršajna dela), dece sa problemima u psiho-fizičkom razvoju ili dece koja odrastaju i razvijaju se u nestimulativnim i poremećenim porodičnim odnosima.
Već nekoliko godina unazad je trend povećanja broja dece i mladih u svim oblastima porodično-pravne i drugih vidova socijalne zaštite.
U toku 2021. godine registrovano je 94 dece žrtava nasilja i zanemarivanja, 81 dete sa neadekvatnim roditeljskim staranjem, 134 dece čiji se roditelji spore oko vršenja roditeljskog prava.
Evidentirano je 77 dece koja su pod starateljskom zaštitom, 57 dece korisnika porodičnog smeštaja.
Evidentirano je 288 dece sa problemima u ponašanju i u sukobu sa zakonom.
Trenutno opština Bečej raspolaže sa 36 hraniteljske porodice, čiji su kapaciteti popunjeni.
Zaštita dece bez roditeljskog staranja i dalje će zauzimati dominantno mesto planiranih aktivnosti Centra.
Centar će se i u 2022. godini zalagati kod lokalne samouprave da bi se realizovalo pružanje usluga deci i mladima koji napuštaju ustanove socijalne zaštite ili hraniteljske porodice pod alternativnim nazivom „kuća na pola puta“, a koja bi toj ranjivoj grupi omogućila lakšu integraciju u socijalnoj sredini na putu njihovog potpunog osamostaljivanja, piše u programu rada socijalne ustanove.
U opštini najviše nekvalifikovanih radnika
Obrazovna struktura stanovništva opštine Bečej starijeg od 15 godina života je sledeća: 18.542 su nekvalifikovani radnici, 12.836 ima srednju stručnu spremu, 1.145 višu stručnu spremu, a 1.302 visoku stručnu spremu prema zvaničnim podacima iz 2011. godine.
U toku 2021. godine na teritoriji opštine Bečej pravo na penziju po osnovu zaposlenosti ostvarilo je 6.500 lica (125 manje nego u toku 2020. godine), od toga je 731 invalidska penzija, 1.726 porodična i 4.043 starosna penzija.
Zaposleni u Centru za socijalni rad
U Centru za socijalni rad Bečej zaposleno je 15 radnika: rukovodilac, 13 radnika zaposlenih na neodređeno vreme (10 zaposlenih finansira se iz sredstava Ministarstva za rad, zapošljavanje, socijalna i boračka pitanja, dok se radno mesto vozača i pravnika finansira iz sredstava lokalne samouprave).
Lokalna samouprava finansira još dva radna mesta: sociologa, stručnog saradnika i radnika obezbeđenja koji su radno angažovani ugovorima o privremenim i povremenim poslovima.
K.D.F. (Foto: Bečejski mozaik, pixabay.com)
