trg_fontane
U Lokalnom planu akcije za decu koja ističe 31. decembra 2020. godine koji je bečejski parlament usvojio 2017. godine, najvažniji cilj je smanjenje siromaštva dece.
Ukupan broj korisnika u registru Centra za socijalni rad na aktivnoj evidenciji u 2015. godini (poslednji zvanični podatak prilikom izrade lokalnog plana akcije) bio je 4.513, od toga je broj dece do 17 godina starosti 1.595, a mladih do 25 godina 448.
Navedeno je da je 2015. godine broj dece od 6 do 14 godina koja su pohađala neku ustanovu obrazovanja, a korisnici su Centra za socijalni rad bio 850, od toga 149 njih je pohađalo predškolsku ustanovu, 604 osnovnu školu, a 97 nije pohađalo školu.
Rezultati istraživanja pokazala su da mnoga domaćinstva žive u siromaštvu generacija za generacijom.
Siromaštvu su izložene porodice sa više dece, porodice sa decom sa smetnjama u razvoju ili invaliditetom i samohrani roditelji.
U LAP za decu je navedeno da „u skladu sa opredeljenjem da bi deca trebala da budu prioritet, moramo unaprediti položaj sve dece sa posebnom odgovornošću prema deci koja žive u siromaštvu i socijalnoj isključenosti“.
Jedan od prioriteta u LPA je bilo prikupljanje podataka o deci koja žive ispod linije siromaštva na teritoriji opštine, a u toj grupi su delom i deca sa smetnjama u razvoju ili invaliditetom.
Proces prikupljanja podataka započet je pre nekoliko godina u režiji Centra za socijalni rad, ali nalazi nisu prezentovani.
Jedna od aktivnosti lokalnog akcionog plana trebalo je da bude i senzibilizacija lokalne zajednice za probleme dece koja žive ispod linije siromaštva (tribine, konkursi, izložbe), ali ni o ovim aktivnostima nema dostupnih podataka.
Bile su predviđene i mere za ublažavanje siromaštva dece, od besplatnih školskih potrepština, socijalne pomoći itd.
U LPA za decu nije izričito predviđeno „ukrštavanje“ podataka o deci koja žive ispod linije siromaštva i o deci sa invaliditetom i smetnjama u razvoju, mada je logično pretpostaviti da se te dve kategorije u mnogim segmentima preklapaju.
Problem na nivou lokalnih zajednica i na državnom nivou je da ne postoji baza podataka (poštujući propise o zaštiti podataka o ličnosti) o deci sa invaliditetom i smetnjama u razvoju i njihovom socijalnom položaju.
Ipak, lokalne socijalne i zdravstvene ustanove imaju parcijalne podatke, te bi pregledom i obradom tih podataka bilo moguće da se odredi makar približan broj dece sa smetnjama u razvoju i oblici smetnje kako bi se izgradilo sistem podrške toj deci, ali i sistem njihove rehabilitacije, jer ni to ne postoji u opštini Bečej.
Uprkos tome što se do decembra 2020. godine javnosti nije dostupan izveštaj o učinku Lokalnog plana akcije za decu opštine Bečej od 2017. do 2020. godine, delimični podaci su prezentovani u oktobru mesecu, na „Dečjoj nedelji“.
Na teritoriji opštine Bečej je 2018. godine 961 dete živelo u uslovima ekstremnog siromaštva.
Godinu dana kasnije, zaključno s 31. decembrom 2019. godine (podaci za 2020. nisu predstavljeni) broj ekstremno siromašne dece na teritoriji opštine Bečej bio je 668 – ukupan broj dece je 6.401.
„Krajem decembra 2019. godine taj broj je zvanično u stagnaciji, odnosno u padu, imamo 668 dece u toj bazi, a imamo dnevno ažuriranu bazu Centra za socijalni rad. Taj broj je u padu prvenstveno zbog toga što postoji određeni procenat migracije i dalje, našu zajednicu su napustile i porodice koje su imale decu i koje su primaoci novčane socijalne pomoći. Međutim, imamo i jedan veoma dobar podatak, a to je da je za 104 korisnika novčane materijalne pomoći u Bečeju prekinuto pravo na dobijanje te pomoći zbog zapošljavanja. To je prvi put da se ova statistika pojavljuje otkad pratimo promene“, rekla je predsednica Društva prijatelja dece opštine Bečej Izabela Šormaz u oktobru ove godine.
Šormaz je odgovorila na pitanje novinara o tome da li raspolaže procenom broja dece koja žive u ekstremnom siromaštvu 2020. godine i da li je pandemija koronavirusa uticala na to da se njihov broj poveća.
„Mislimo da će za 2020. godinu sigurno biti povećan. To je neminovno, ljudi su ostajali bez posla i apsolutno će odmah da se pojavi ovaj broj koji će se povećati, to verujemo, ali je jako važno, da u izveštaju vidimo da imamo 104 zaposlenih i skinutih sa novčane socijalne pomoći“.
Novinarima je saopšteno da su u opštini Bečej unapređene usluge socijalne zaštite kao što je dnevni boravak, usluga ličnog pratioca deteta, porodično savetovalište i mnoge socijalno-pedagoške podrške, ali i dalje nema pedagoških asistenata, osim u Bačkom Petrovom Selu, a ne postoji ni kućna nastava za teško obolelu decu – u tim oblastima neophodno je poboljšati stanje.
Teme „Dečje nedelje“ bile su solidarnost i inkluzija, te su predstavnici lokalne samouprave postavljena pitanja o tome da li je u prethodnom periodu obezbeđena ranije obećana asistivna tehnologija za decu sa smetnjama u razvoju u školi „Bratstvo“ koju pohađaju deca sa smetnjama u razvoju, a koja funkcioniše i kao resursni centar za decu sa smetnjama u razvoju iz tipičnih škola, te da li se razmišlja o uklanjanju prepreka kojima se suočavaju deca sa telesnim invaliditetom, jer nijedna škola u Bečeju nije pristupačna.
Zamenica predsednika opštine Svetlana Vuletić rekla je da će se prilikom sanacije škola voditi računa o pristupačnosti i da je nepristupačnost, generalno, problem svih škola.
U vezi sa nabavkom asistivne tehnologije Vuletić je rekla da je ove godine zbog pandemije koronavirusa priliv sredstava u opštinski budžet bio smanjen, tako da se nije ulagalo u opremanje i infrastrukturu škole „Bratstvo“, ali „nadam se da će sledeće godine biti bolje po tom pitanju i isto tako treba malo veća inicijativa od škole, da nam kažu šta im konkretno treba, pa da analiziramo šta možemo i šta ne možemo da obezbedimo“.
S obzirom na to da novi Lokalni plan akcije za decu koji bi stupio na snagu od januara 2021. godine nije do kraja decembra usvojen na sednici Skupštine opštine, a javnost nema pristup nacrtu tog strateškog dokumenta, niti je održana javna rasprava o nacrtu, jedini podaci koje stoje na raspolaganju su iz akcionog plana na isteku.
U tom planu o deci sa smetnjama u razvoju ili invaliditetom direktno govori samo na nekoliko mesta.
Što se unapređenja položaja i prava dece sa smetnjama u razvoju tiče, u Lokalnom planu akcije za decu konstatovano je da ne postoji mehanizam za rano i sistematsko, jedinstveno registrovanje podataka o deci sa smetnjama u razvoju, zbog čega nedostaju i pouzdani podaci o njihovom broju, uzrastu, težini smetnji, socijalnom položaju.
„Dakle, nema jedinstvene i sveobuhvatne baze podataka o deci sa smetnjama u razvoju na teritoriji opštine Bečej. Prema dostupnim podacima Centra za socijalni rad, na njihovoj evidenciji je 298 (telesni 34, intelektualni 224, mentalni 9, senzorni 4, pervazivni razvojni poremećaji 2, višestruki 25) dece sa smetnjama u razvoju u 2015. godini“.
U opštini postoji škola ŠOSO „Bratstvo“ za osnovno i srednje obrazovanje dece sa smetnjama u razvoju.
„Podaci ove škole pokazuju da je broj dece koja pohađaju osnovnu školu sa mestom stanovanja u opštini Bečej u školskoj 2015/2016. godini 68, a srednju školu pohađa 70 učenika“.
Navodi se da se u specijalnim školama uočava smanjenje broja dece, a razlozi se pronalaze u inkluzivnom obrazovanju.
U lokalnom akcionom planu ukazano je i na to da su navedeni podaci nepotpuni, jer ne sadrže podatke o deci sa smetnjama u razvoju koja su uključena u predškolske ustanove, tipične osnovne škole, deci van obrazovnog sistema, niti o deci koja se školuju van Bečeja.
Jedan broj dece sa smetnjama u razvoju je uključen u osnovne škole na teritoriji opštine, deca sa oštećenjima vida i sluha se školuju u većim gradskim centrima, postoji i jedan broj dece koji nije uključen u obrazovno-vaspitni sistem (prema podacima iz udruženja osoba sa smetnjama u razvoju).
U Bečeju ne postoje ni arhitektonske mogućnosti da deca sa telesnim invaliditetom pohađaju neke od osnovnih i srednjih škola, a pristup učionicama i kabinetima, ukoliko škole imaju sprat, im je onemogućen.
Podatke o deci sa smetnjama u razvoju i invaliditetom trebalo bi da ima i Interresorna komisija za pružanje dodatne podrške detetu i učeniku opštine Bečej, koja javnosti ne saopštava broj dece sa smetnjama u razvoju na teritoriji opštine.
Podatak iz lokalnog akcionog plana je da je ta komisija tokom 2015. godine obradila 88 zahteva i da se radi o raznim smetnjama u razvoju, invaliditetu i teškoćama u razvoju. Na osnovu mišljenja komisije neka deca su ostala u tipičnim školama i njihovo obrazovanje teče po IPP i IOP-u, a neka deca su nastavila školovanje u ŠOSO „Bratstvo“ takođe na osnovu izmenjenog IOP-a. Zahvaljujući radu komisije je jedan broj dece sa smetnjama u razvoju prvi put uključen u vaspitno-obrazovni proces.
U Bečeju su problem i kadrovi.
U LPA za decu piše da je u opštini mali broj zaposlenog kadra za stručan rad sa decom sa smetnjama u razvoju (defektolozi, logopedi, psiholozi, specijalizovano edukovani medicinski radnici, personalni asistenti…), većina ovog kadra je zaposlena u ŠOSO „Bratstvo“.
U vezi sa stručnim kadrom u školi „Bratstvo“ direktor te obrazovne ustanove Zoltan Horvat je 1. septembra ove godine, u vezi sa funkcionisanjem resursnog centra – pružanje stručne podrške deci sa smetnjama u razvoju iz tipičnih škola – u toj školi rekao da bi se svakom detetu kome je potrebna, pružila podrška, potrebno je da se angažuje još 6 stručnjaka za rad. U resursnom centru je u septembru radilo njih 9.
Zahtev za dobijanje saglasnosti za rad još 6 osoba upućen je letos nadležnom ministarstvu, međutim, odobrenje do 3. decembra nije dobijeno. Zbog toga škola „Bratstvo“ nije u mogućnosti da pruži dodatnu podršku svim učenicima u opštini kojima je to potrebno.
Dodatnu podršku stručnjaka iz „Bratstva“ dobija 140 učenika, a osamdesetak učenika nema tu podršku zbog nedovoljnog broja stručnjaka.
R.M. (Foto: pixabay.com)
Projekat „Izazovi i dostignuća – obrazovanje dece sa smetnjama u razvoju u školi `Bratstvo`“ sufinansiran je iz budžeta Republike Srbije – Ministarstva kulture i informisanja.
Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.
