trg_fontaneJoš jedno aktuelno a „neaktivirano“ pitanje je vraćanje „crkvenih knjiga“ verskim zajednicama.
Svaka opština je dobila dopis od Ministarstva za državnu upravu i lokalnu samoupravu da „crkvene knjige“ fotokopira i vrati verskim zajednicama, tj. crkvama, jer je većina dokumentacije posle Drugog svetskog rata uzeta iz crkava i smeštena u arhive.
Sve do 1895. godine na prostoru Vojvodine jedino crkve, tačnije verske zajednice, bile su te koje su vodile matične knjige. Do 1955. godine paralelno su vođene i crkvene i svetovne matične knjige kada je nova država, Jugoslavija, donela Zakon o matičnim knjigama u kom se u jednom članu naređuje preuzimanje matičnih knjiga od verskih zajednica radi prepisivanja. Problem nastaje kada se donosi Zakon o vraćanju (restituciji) imovine crkvama i verskim zajednicama 2006. godine i kada se uviđa da prepisivanje velike većine crkvenih matičnih knjiga nije nikada ni započeto.
– Ministarstvo za državnu upravu i lokalnu samoupravu je naredilo opštinama da se te knjige fotokopiraju, što je po meni apsurdno, jer je nemoguće neke primerke knjiga kopirati na običnom fotokopir aparatu, i za tako nešto je potreban knjižni skener. Od svih opština koji svoju istorijsku građu čuvaju u Istorijskom arhivu u Senti i njenom odseku u Bečeju, jedino je Senta reagovala. Naša je sreća što u Senti postoji ustanova koja poseduje knjižni skener koji je za arhivske uslove, ipak moramo priznati, preskup, tako da ćemo u saradnji sa tom ustanovom obaviti posao fotokopiranja i vraćanja crkvenih matičnih knjiga. Za ovaj posao su počeli da se interesuju čelnici iz Kanjiže, dok mi i dalje čekamo reakcije ostalih opština jer ovo neće moći da prećute – rekao je Ištvan Fodor, direktor Istorijskog arhiva u Senti.
– Crkva jeste zainteresovana za povraćaj. Na nivou eparhije imamo kancelariju koja se bavi pitanjem restitucije, a ujedno i povraćajem crkvenih knjiga. Uputili smo nadležnima podatke o tome koje su knjige oduzete crkvenim opštinama, i sada je, koliko znam, u toku pravna procedura povraćaja – objasnio je Dejan Stanojev, sveštenik pravoslavne crkve u Bečeju.
M.S.
